چهل سال شعر معاصر چین

  من دراینجا به شرح چهل سال شعر معاصر که اشاره دارد به به‌اصطلاح مراحل ادبی دوره‌ی جدید در تاریخ ادبیات معاصر چین و از سال ۱۹۷۵ تا به حال چهل سال می‌شود، می‌پردازم، شعر به مثابهی پیش آهنگ ادبیات تلقی می‌شود و اغلب دارای ویژگی‌های نمونه‌ای و نمایندگی می‌باشد، من شخصاً این چهل سال را به سه مرحله تقسیم می‌کنم، همچنین به زودی پیدایش مرحله‌ی جدیدی از شعر را پیش بینی می‌نمایم:

یک: دوره‌ی شعر مبهم، که همچنین پایه‌ی اصلی مطالعات خارجی است و ترجمه‌ی شعر در این مرحله رایج شد.

قبل از هر چیز، چیزی که مشخص است این است که شعر مبهم پیدایش یک نوع جریان جدید شعری در دوره‌ی بعد از انقلاب بزرگ فرهنگی است، که در جستجوی خصلت فردی، خودجویی و دعوت حقیقت و کمال و بازگشت طبیعت انسانی است و دارای روح روشنگر نیرومند، فکر انتقادی و آگاهی از عصر است که یک نوع روش جدید بیان شعر و جستجوی زیبایی‌شناسی است. شعر مبهم از دو نظر با غزل انقلابی سبک رمانتیسم قبل تفاوت دارد. اول ویژگی تنقیدی آن است، در مورد نقد و نفی ایدئولوژی‌های قدیمی و پوچ و بی‌معنی و کاذب، بِی دائو بخصوص بر این زمینه تأکید می‌کند و آشکارا فریاد می‌زند: «من اعتقاد ندارم»؛ دوم در مورد بازگشت زیبایی‌های طبیعت انسانی و زیبایی‌های زندگی است، شو تینگ نسبتاً یک نمونه است، او دوستی و عشق برابر و عمیق و خالص را فرامی‌خواند، مانند «تقدیم درخت بلوط» و دیگر اشعارش.جستجوی زیبایی‌شناسی جدید شعر مبهم مورد تأیید برخی منتقدان نیز قرارگرفته است. در این میان به ویژه‌ای شیه مییِن، سون شائو جِن و شو جینگ یَ نمایندگان آن هستند و آن را «پیدایش یک نوع اصل زیبایی‌شناسی جدید» نامیده‌اند، برای آن اصول و معیار جستجوی عواطف و طبیعت انسانی مشخص کرده‌اند و بدین ترتیب برایش گواهی‌های مشروعی و قانونی فراهم کرده‌اند.

چه منشأ شعر مبهم و چه پیشرفت بعدی آن هر دو با شعر دوره‌ی معاصر غرب یا دقیق‌تر بگوییم ترجمه شعر ارتباط نزدیکی دارند. شعر مبهم شروعی دوباره با ویژگی‌های شعر معاصر چین و همچنین جستجوی روحیه‌ی فردیِ شاعرانِ شرایط زمانی پایین مرتبه و سرآغازی در جستجوی زیبایی‌شناسی دوره‌ی معاصر است. شعر مبهم تلاش می‌کند تا روح دوره‌ی معاصر جدید را نشان دهد و زبان دوره‌ی معاصر جدیدی خلق کند، اما به دلیل تأثیر گرفتن از شیوه‌ی ترجمه‌ی دوره‌ی معاصر و همچنین قرار گرفتن در معرض پیچیدگی و دشواری حاصل از محدودیت‌های دوره‌ی معاصر، هنوز از نظر هنری نواقصی دارد و نمی‌تواند تأثیر بیشتری بگذارد، بعدها، بعد از وارد شدن به اروپا و آمریکا مورد شک و تردید قرار گرفت، به‌طور مثال جستجو و تقلید آگاهانه‌ی آن از به‌اصطلاح «ادبیات جهان» و آسان‌سازی روش و فن بیان شعر.

دو: دوره‌ی ادبیات در جستجوی ریشه‌ها که همان مرحله‌ی جستجوی سنت‌های درونی است.

ادبیات در جستجوی ریشه‌ها که به یک روند فکری تبدیل شد از محافل داستانی آمده است، خَن شائو گونگ «ریشه‌ی تمدن‌ها» و مُ یِن، جیانگ پینگ وَ، اَچِنگ و غیره به ترتیب «ذرت خوشه‌ای قرمز»، مجموعی «شانگ جو»، «سلطان شطرنج» و رمان‌های دیگری را منتشر کردند.اما در واقع در این دوره یانگ لییِن و غیره اکتشافات حماسه‌ای ملی مانند «وعده‌ی روز روشن» را داشتند. راهِ هم‌دوره‌ای مو دَن، بییِن جی لین با جستجوی «ویژگی غیر چینی» مو دَن متفاوت بود، بییِن جی لین تلاش می‌کرد تا باستانی و معاصر را با هم درآمیزد و آگاهانه معنی و مفهوم شعر اواخر سلسله‌ی تانگ را با معاصر ترکیب کند، سبک شخصی خاصی خلق کرد، جهت دیگری به وجود آورد و قدرت زندگی و تأثیرگذاری اشعارش به‌روشنی بادوام‌تر شد.

  همچنین در دنیای شعر، چیزی که منطبق بر ویژگی این جریان است این است که اولین مرحله از مطالعات خارجی را گذرانده و شروع به تغییر جهت برای جستجوی سنتی منابع طبیعی مدرن گرایی تایوان کرده است، همچنین شعرای معاصر تایوان به‌درستی و تازگی آثار نماینده نمایشی مشخصی آفریده‌اند مانند «غم و غصه برای زادگاه» اثر یو گوانگ جونگ، «اشتباه» اثر جِنگ چُ یو، «معبد بودایی اژدهای طلائی» اثر لوآ فوو غیره.در مراحل اولیه‌ی مدرن گرایی تایوان پرچمشان بر پایه‌ی غرب‌زدگی بود، سه نشریه‌ی بزرگ «شعر معاصر»، «سِفر پیدایش»، «ستاره آبی» و غیره به‌روشنی بر اهمیت "جابه‌جایی افقی نه ادامه دادن عمودی" تأکید می‌کند و از سنت کاملاً رها شده حمایت می‌کند.اما جالب آن است که شاعران معاصر تایوان هرچه بیشتر به سمت غرب می‌روند در درون بیشتر به سنت‌ها بازمی‌گردند. آن‌ها درنهایت دقیقاً به‌واسطه شعرهای سنتی بازگشتی مشهور شدند، همچنین با سرودن همین اشعار بوده است که آن‌ها مورد پذیرش همه جانبه ی محافل شعری چین و خوانندگان قرار گرفته‌اند.

البته در این مرحله یک سری از شاعران جوان چینی نیز آثار برجسته‌ی زیادی نوشته‌اند مانند «در سلسله‌ی چینگ» اثر بَی خوا، «در میان آینه‌ها» اثر جانگ ذائو و غیره، جوان‌ترها چِن شییِن فَ، خو شییِن و غیره هستند که معنی و مفهوم (اشعار) شان نیازمند کند و کاو بیشتری است.

سه: قرن بیست و یکم که دوره‌ی آغازین شعر است  و همچنین من آن را دوره‌ی "اساسی طرح" شعر می‌نامم، این، مرحله‌ی کندوکاو به درجات پایین‌تر و نزدیکی به طبیعت و پر کردن پایه‌های شعر است.

من مقاله‌ای به نام «توانایی شعر (سرایی) فطری است و اساس سرودن آن خود به صدا درمی‌آید» نوشته‌ام، مضمون کلی آن این است که همه حق شعر گفتن دارند اما آیا اینکه می‌توانند شعری بنویسند که به انتشار برسد یا نه نیازمند یک سری شرایط بیرونی است به‌عنوان مثال باید دارای سطح فرهنگی مشخصی باشند به عبارت دیگر باید اول آموزش ببینند و الان دقیقاً دوره‌ای است که آموزش و پرورش نسبتاً رایج و همگانی شده است. بعد، بعد از نوشته شدن می‌تواند به انتشار برسد، اینترنت درست یک سکو و راه جدید انتشار را فراهم کرده است، وبلاگ، میکروبلاگ و ویچت این چنین مدیاهای شخصی برای انتشار شعر، بیشتر به اختلافات دامن می‌زنند، با داشتن این شرایط بیرونی، جریان دموکراتیزاسیون شعر هم شروع شده است. مکانیسم جدید تولید، انتشار، قضاوت و تشخیص و انتخاب در مقایسه با مکانیسم انتشارِ وابسته به ویراستاری و چاپ و کاغذ، تغییر کرده‌اند.

  یکی از نشانه‌های این دوره ظهور شاعران اساس طرحی از طبقات پایین جامعه استیانگ جییِن، جیانگ فِی و دیگر شاعرانی که «شاعران اساس طرحی» نامیده می‌شوند پیش از همه توجه‌ها را به خود جلب کرده‌اند، همچنین جِنگ شیائو چیونگ، شیه شیانگ نَن، شو لی جی و دیگر شاعرانی که برای امرار معاش شعر می‌گفتند نیز به این پیدایش تعلق دارند، پیدایش یو شیو خوا در اواخر سال ۲۰۱۴ باعث شد تا «شاعران اساس طرحی» تبدیل به یک پدیده با قدرت تأثیرگذاری وسیع در جامعه شوند و به اوج برسند.

  یکی دیگر از نشانه‌ها شکوفایی شعر محلی است و در تاریخ چین پیدایش فرهنگ محلی وجود دارد، عصر باستان دارایطرز بیان «ماهیت شمالی و فرهنگ جنوبی» است و فرهنگ حوزه جنوبی رودخانه چانگ جیانگ، استان‌های خو شمالی و خو جنوبی، استان شَن دُنگ، استان سی چوان و غیره باعث پیدایش قدرت و تنوع در فرهنگ چین شده است. شعر محلی معاصر مرحله‌ی رقابت متقابل، یادگیری متقابل و آمیختگی متقابل است. و پیدایش شاعران اقلیت‌های قومی را می‌توان در این پیدایش جای داد، شاعران اقلیت‌های قومی مانند جی دیم جیا و غیره عناصر شعری جدیدی را وارد شعر معاصر کردند که با موفقیت وارد گرایش اصلی ادبیات شد.

  همچنین شکوفایی زنان در شعر نیز وجود دارد. این با ظهور اینترنت ارتباط مشخصی دارد.تقریباً همه‌ی زنان شاعر وبلاگ باز کرده‌اند. وبلاگ کمی شبیه به یادداشت‌های روزانه و سالن آرشیوهای شخصی است و همچنین شبیه به یک سالن نمایش است که زنان شاعر می‌توانند خود درمورد آن تصمیم بگیرند که این مناسب و درخور آن‌ها است. زنان شاعر پشت سر هم عکس‌ها، شعرها، تجربه‌های احساسی، خوانده‌ها و یادداشت‌های خود همه را در وبلاگ منتشر می‌کنند و خواننده جذب می‌کنند. من قبلاً آن را پدیده‌ی «نگارش زیبا رویان جدید» نامیده‌ام. دلیل آن احتمالاً این است که تعلیم و تربیت بانوان روز به روز بیشتر رایج و همگانی می‌شود و سطح دانش و سوادشان بالا می‌رود، این منجر شده تا زنان شاعر به تعداد زیاد و در مقیاس وسیعی پا به عرصه‌ی ظهور بگذارند که این از هر دوره‌ای فراتر رفته است و باعث رهایی قوه‌ی آفرینش کم نظیری شده است.

چهار: مرحله‌ی چهارم مرحله‌ی جدیدی است که من پیدایش سریع آن را پیش بینی می‌کنم و آن را مرحله‌ی رو به پیشرفت و رو به بالا می‌نامم.

  ما سنت‌ها را مرور کردیم، در تاریخ قبلاً چنین مرحله‌ای به وجود آمده است و اشعار پرشکوه دوره‌ی تانگ نمونه‌ی زیبایی‌شناسی کلاسیک را خلق کرده‌اند. لی بَی نماد (اشعار) عاشقانه و آزاد است، پیش زمینه‌ی او نشان دهنده‌ی روح دائویی او است.دو فو نماد احساسات عمیق و رنج و بدبختی است و حس نگرانی او برای آن زمانِ کشور یک نوع سنت مکتب بودایی است. وانگ وِی چهره‌ی «بی تکلف و فرارونده» است و توجهات خاصی به مذهب بودا و چَن مبذول داشته است. در ادبیات کلاسیک، به دلیل جدا نبودن ادبیات و تاریخ و فلسفه، شعر به خودی خود دارای مفاهیم فلسفی و تجربیات تاریخی بوده و با عقل و منطق درآمیخته است و جمعی از شاعران، جهان مفاهیم کلاسیک را خلق کردند که روح و ارزش جامعه را بالا برد. در شعر معاصر، این فرم زیبایی‌شناسی روشن، به خاطر جهانِ مفاهیمی که پدیدار شده هنوز نسبتاً کمیاب و نادر است.

  درمورد این مرحله من این چنین پیش بینی می‌کنم: اول، این یک دوره‌ی تسلط همه جانبه بر مطالب خواهد بود. ثانیاً، باید تعداد زیادی شاعر برجسته‌ای که دارای سبک خاص شخصیو در جستجوی زیبایی‌شناسی هستند یکی پس از دیگری پدیدار شوند. البته نکته‌ی بسیار مهم این است که این دوره ظهور متمرکز شاعران بزرگ را خواهد داشت. من معتقد هستم در این دوره شعر و شاعران نمونه‌ی زیبایی‌شناسی ظهور خواهند کرد که حتی تا به حال ظهور پیدا کرده‌اند اما هنوز کشف نشده‌اند، این مرحله، استاندارد حقیقی زیبایی‌شناسی معاصر را ایجاد خواهد کرد و فرم زیبایی‌شناسی معاصر نمونه‌ای و خاص پدیدار خواهد شد، بدین ترتیب، ایجاد جهان مفاهیم معاصر برای افراد حال حاضر ارزش روحی و تسلی احساسات عامه‌ی مردم را فراهم می‌آورد.