«استلّا» رمانی به قلم یان دِ هارتوگ

«استلّا» رمانی است به قلم یان دِ هارتوگ، نویسنده‌ی هلندی که پرویز دوایی آن را به فارسی برگردانده است.

در آغاز رمان درباره‌ی نویسنده آمده است: یان د هارتوگ را ناقدهای ادبی به اعتبار نقش دریا در آثارش در کنار دریایی‌نویس‌های شهیری مثل جوزف کانراد و سی. اس. فارستر قرار می‌دهند، ولی توجه و علائق او از مرز دریاها به‌مراتب فراتر می‌رود؛ هرچند که روی سابقه‌ی پیوند دیرین‌اش با دریا، آب‌های جهان زمینه‌ی خیلی از آثار اوست.

هارتوگ در ۱۹۱۴ در آمستردام هلند به دنیا آمد. عشق‌اش به دریا او را از ده سالگی از خانه فرار داد و رفت در یکی کشتی باربری شاگرد جاشو شد. بعدها هم چند سالی روی انواع کشتی‌های باربری، ماهیگیری و یدک‌کش به کار پرداخت تا عاقبت رشته‌ی دریانوردی را تحصیل کرد و به مقام رسمی ناخدایی رسید. مدتی به خدمت پلیس بندری آمستردام درآمد. یک چند در مقام دراماتورگ در تئاتر شهر آمستردام شاغل بود که ثمره‌اش چند نمایشنامه و ازجمله یکی از مشهورترین کارهایش در جهان، نمایشنامه‌ی «تختخواب دو نفره» است. مدتی خبرنگاری پیشه کرد و عاقبت به کار نوشتن رمان روی آورد، رمان‌ها و نوشته‌های بلند مستندی که حاصل تجربه‌های او در زمینه‌های مختلف هستند.

در ادامه‌ی معرفی نویسنده آمده است: اولین اثر مهم و شاخص هارتوگ درست پیش از حمله آلمان به هلند و اشغال این سرزمین منتشر شد. این کتاب که «افتخار هلند» نام داشت به زودی برای این ملت مغلوب حکم یک حماسه‌ی مقاومت را پیدا کرد و تنها در خود هلند نیم‌میلیون نسخه از آن فروش رفت. بعد از اشغال هلند، هارتوگ از طرف قوای نازی تحت تعقیب قرار گرفت و مدتی در خانه‌ی سالمندان (در جامه و آرایش یک پیرزن) پنهان بود تا بعدها به کمک نیروهای مقاومت به انگلستان فرار کرد و در آن‌جا بود که دریافت در وطن‌اش غیاباً محکوم به اعدام شده است.

اما شهرت جهانی هارتوگ با انتشار کتاب «استلا» شروع شد. در مقدمه در این باره می‌خوانیم: هارتوگ این کتاب را به انگلیسی نوشت و به محض انتشار مورد توجه شدید خوانندگان انگلیسی‌زبان قرار گرفت و ماه‌ها در فهرست کتاب‌های پرفروش روز آمریکا ماند. چند کتاب بعدی او نیز مثل جاده‌ی مارپیچ و خطه‌ی سلطنتی پرآرامش جزو پرفروش‌های جهانی بودند. یک کار بسیار اثرگذار هارتوک که از کتاب‌های معروف اوست، بیمارستان است. او که عمری را به کارهای انسان‌دوستانه‌ پرداخته، در جریان اقامت در آمریکا، خودش و همسرش، داوطلبانه به کار پرستاری بیماران پرداختند. وصف فقر و کثافت حاکم بر این بیمارستان کتابی فوق‌العاده تکان‌دهنده را ثمر داد که به محض انتشارش در سراسر آمریکا بسیار جلب توجه کرد و باعث شد بیش از چهارصد نفر داوطلب خدمت در این بیمارستان شوند و در وضع کلی بیماران بهبود بسیاری حاصل شود. هارتوگ تمامی درآمد حاصله از فروش این کتاب پرفروش را وقف آن بیمارستان کرد. او کتاب مستند دیگرش، بچه‌ها را در پایان جنگ کره نوشت؛ زمانی که خود و همسرش دو کودک آواره‌ی کره‌ای را به فرزندی پذیرفتند. این کتاب که حکم راهنمای هلندی‌های دیگر در کار پذیرش فرزندان کره‌ای و ویتنامی را داشت، همراه با سخنرانی‌های متعدد هارتوگ در رادیو سبب شد تعداد زیادی از خانواده‌های هلندی اطفال جنگ‌زده‌ی کره‌ای و ویتنامی را به فرزندی بپذیرند و اصلاً قوانین هلند به نفع این نوع آواره‌ها تغییر کند.

در پایان مقدمه می‌خوانیم: آثار عمده‌ی هارتوگ، از داستانی و مستند، اینها هستند: افتخار هلند، جاده‌ی مارپیچ، استلا، دریای گمشده، تالاسا، کشتی کوچ نوح، زندگی یک دریانورد، بازرس، نقاش، بیمارستان، آب‌های دنیای جدید، ندای دریا، بچه‌ها، خطه‌ی سلطنتی پرآرامش و جنگ بره‌ها.

رمان استلا را با ترجمه‌ی پرویز دوایی، نشر پارس کتاب ۲۰۵ صفحه و به قیمت ۱۸ هزار تومان منتشر کرده است.