کد مطلب: ۱۱۳۹۸
تاریخ انتشار: سه شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۶

زنی که رویاهایش را می‌نوشت (۱۸)

شیرین (کبری) معصومی

چادر بزرگ صورتی رنگی که روی چمنها برپا شده است حکم سالن پذیرایی در هوای باز را دارد. قرارمان ساعت دو بعد از ظهر کنار همین چادر است. ماشین می رسد و سوار می شویم. فصل مه در اغلب نقاط هندوستان فرا رسیده است. ما در ایالت پنجاب هستیم. فرهنگ و آداب و رسوم این منطقه فرق بسیاری با سایر مناطق هند دارد. مردم این منطقه نسبت به سایر ساکنین هند دارای جثه بزرگتر و پوستی روشنتر هستند. دوستم به شوخی می گوید درختهایشان هم از سایر مناطق هند بلند تر است. راست می گوید. مناظر اطراف بی شباهت به مناظر شمال غرب ایران نیست. کشتزارهای پنهان شده در مه از لا به لای سپیدارهای بلند دو طرف جاده دیده می شوند. ما عازم شهر "سمانه" هستیم. این شهر  قبل از استقلال هند بخشی از قلمرو پادشاهی شهر پاتیالا به شمار می رفت. در این شهر علاوه بر آثار مذهبی جامعه سیکها یک امامزاده منتسب به یکی از فرزندان امام رضا علیه السلام نیز وجود دارد. این امامزاده به نام مشهد علی فرزند امام رضا علیه السلام شناخته می شود  و نام دیگر آن پنج پیر است. روایاتی که به آن استناد شده تا نشان دهد این مزار متعلق به فرزند امام رضا علیه السلام است بسیار ضعیفند و سندیت چندانی ندارند. طبق این روایات مشهد علی بن موسی الرضا  به همراه مادر خود به نام سمانه هنگام مهاجرت از خراسان به هندوستان در این منظقه از دنیا رفته و در همینجا به خاک سپرده شده است و نام شهر نیز برگرفته از نام مادر وی می باشد.

در زمان پادشاهی اورنگ زیب امپراطور متعصب گورکانی، گوروی نهم از گوروهای یازدهگانه سیکها به نام گرورو تیغ بهادر ملزم به تغییر دین از سیک به اسلام شد و چون وی نپذیرفت به دستور اورنگ زیب کشته شد. گفته شده که جلاد از اهالی شهر سمانه بوده است و حاکم این شهر " بنده بهادر سینگ " به انتقام  این عمل سیزده هزار مسلمان را در یک روز به سال ۱۷۰۹ میلادی قتل عام کرد.  

تا قبل از جدایی هند از پاکستان جمعیت کثیری از شیعیان ساکن این شهر بوده اند اما پس از جدایی، شیعیان به سوی پاکستان مهاجرت کردند و سیکها نیز به این سوی مرز آمدند و اکنون تعداد بسیار کمی مسلمان در این شهر زندگی می کنند. به جز کتیبه ای که داخل بنا بر روی دیوار وجود دارد و تاریخ تعمیر بنا را نشان می دهد هیچ مدرکی دال بر وجود فرزندی منتسب به امام رضا علیه السلام در این مکان وجود ندارد.  برخی از تاریخ نگاران عقیده دارند امامزاده مدفون در این مکان احتمالا از نواده های امام رضا علیه السلام بوده که به این منطقه مهاجرت کرده است؛ زیرا منطقه پنجاب نخستین راه ورود مهاجران و مسافران از سمت ایران و خراسان بوده است.

ساختمان زیارتگاه به رنگ سفید و فاقد تزیینات است. گنبد سفید آن به سبک بناهای هندی است  و در زمان امپراطوری اکبر پادشاه بزرگ گورکانی تعمیر یافته است. بین حیاط و در ورودی باغچه زیبایی وجود دارد که خادم زیارتگاه همراه با خانواده اش در آنجا زندگی می کند. داخل بنا اتاقی ساده است که اخیرا شیعیان سایر مناطق پنجاب ضریحی چوبی به آنجا اهدا کرده اند که شبیه ضریح کنونی امام رضا علیه السلام است. گنبد از داخل با رنگ آبی لاجوردی پوشانده شده است و بر چهار طرف سوارها نزدیک گنبد آیاتی بر روی زمینه آبی رنگ نگاشته شده است. کتیبه ای که سال تعمیر بنا را نشان می دهد به خط فارسی بر روی دیوار وجود دارد که شامل نوشته های زیر است:

روضه حضرت امام مشهد علی بن حضرت علی موسی رضا اجر الدین خان بن بخش الله خان مغل{مغول}  تعمیر کرد. در شهر رمضان المبارک سنه ۹۶۷ هجری مطابق با سنه چهارم اکبر پادشاه.

دو جوان هندو و سیک وارد بنا می شوند. یکی از آنها کف دستها را رو به نشانه احترام رو به هم می گذارد و شروع به دعا می کند. جوان سیک اما به شیوه سیکها رو به ضریح سجده می کند و زمین را می بوسد و سپس شروع به دعا خواندن می کند. به غیر از عده کم مسلمانان، این مکان مورد احترام همه مذاهب است. شیعیان از سراسر هند به زیارت این مکان می آیند و معمولا در ایام محرم و اربعین در حیاط امامزاده مراسم مذهبی بزرگی برپا می دارند. در سمت دیگر حیاط اتاق کوچکتری وجود دارد که بالای آن گنبد سبز رنگی نمایان است. صاحب مزار نامعلوم است.

از بنا خارج می شویم. همسر خادم با چای و شیر از ما پذیرایی می کند. استاد تاریخی که همراهمان است می گوید: " نام این شهر برگرفته از نام مادر امام رضاست هرچند که مادر امامزاده هم محتملا همین نام را داشته است. حتی اگر به صحت انتساب این مزار به امام رضا هم تردیدی وجود داشته باشد باز هم چیزی از ارزش آن نمی کاهد. چون همین مکان به تنهایی نام امام رضا را در این منطقه بلند آوازه نگاه داشته است. "

 

0/700
send to friend
نظرات 5
  • 1
    0
    پاسخ به این نظر
    صالحه چهارشنبه 1 آذر 1396
    عالی بود
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    رامین جمعه 3 آذر 1396
    مثل همیشه خارق العاده هست
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    توکلی سه شنبه 7 آذر 1396
    سپاس بسیار خوب
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    اکرم یکشنبه 12 آذر 1396
    خیلی جالب بود. هر کس تو هر کجای دنیا یه جوری ارادتشو به امام رضا نشون میده. اینم یه جورش بود
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    اکرامی سه شنبه 14 آذر 1396
    چه زیبا خواننده رو همسفر خود میکنید موفق باشید
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST