آغاز دوره‌‌های «مقالات شمس» و «مثنوی» در شهر کتاب

مقالات شمس تبریزی، مجموعه‌ای است  از سخنان شمس است که در میان سال‌های ۶۴۲ تا ۶۴۵ ق در مجالس صوفیه در قونیه گفته و یا در پاسخ به پرسش‌هایی بیان کرده است. پراکندگی عبارات مقالات نشان می دهد که شمس به شکل منظم به نگارش و تدوین آن نپرداخته بلکه بیشتر از یادداشت های مریدان او فراهم آمده است. او خود چندان اهل نوشتن نبود و می‌گفت: «من عادت نبشتن نداشته‌ام هرگز، سخن را چون نمی‌نویسم در من می‌ماند و هر لحظه مرا روی دگر می‌دهد». البته بعضی شواهد نشان می دهد در مقالات، پاره‌هایی از یادداشت‌های پراکنده‌ی شمس با گزارش‌ها و یادداشت‌هایی که دیگران از سخنان او فراهم آورده بودند، درآمیخته است.

بررسی مقالات از ابعاد مختلفی حایز اهمیت است. اولا برای شناخت شخصیت خاص، استثنایی و رازآلود شمس به کار می آید و ما را تا اندازه ای با تعالیم ارزشمند و شگرف او که بی تردید در تحول وشکوفایی شخصیت مولانای بزرگ بیشترین نقش و تاثیر را داشته است، آشنا می‌کند. همچنین نشان می‌دهد که مولانا در آثار مختلف خود خصوصاً مثنوی تا چه میزانی از این سخنان و اندیشه ها تاثیر پذیرفته است.

سخنان شمس شراره‌های آتش و پاره‌های مواد گداخته و مذاب را می‌ماند که از دل آتشفشان بیرون جهیده است. این سخنانِ عمدتاً کوتاه و آهنگین، طنینی خاص دارد و بسیار اثرگذار است. شمس عالی‌ترین تعالیم عرفانی و دقایق سلوکی را در زیباترین عبارات ممکن بیان کرده و ژرف ترین معانی را در ظرف حروف و کلمات گنجانیده است.

«مجموعه دوره‌های بازخوانی مقالات شمس» با تدریس دکتر محمودرضا اسفندیار که از یک‌شنبه ۱۲ آذر در مرکز فرهنگی شهر کتاب آغاز شده، مجالی برای شرح و توضیحِ این سخنان گوش‌نواز و دل‌انگیز و ژرف و شگرف است.

                         بشنوید ای دوستان این داستان               خود حقیقت نقد حال ماست آن

مثنوی شریف که در نوع خود یگانه و بی‌همتا است نه تنها در عرفان و ادب فارسی بلکه در ادبیات جهان جایگاه ویژه‌ای دارد. سرودن مثنوی نتیجه‌ی فیضان و جوشش شورانگیز چشمه‌ی زلال وجود مولانا بود. تمام همّ و غم مولانا این بود که تنها، واسطه‌ای باشد برای انتقال آن معانی ناب و وحی‌آسا که از دریای معرفت و حکمت الهی به چشمه‌ی جان او تراویده بود. مولانا در لحظه‌های سرودن مثنوی «طایر فکرش به دام اشتیاق» می‌افتاد و آن «نظم پریشان» را رقم می‌زد. او خود اشاره می‌کند که کِشنده ای درونی گریبان روح او را می گیرد و او را به گفتن و سرودن وا می‌دارد.

 ترسم ار خامُش کنم آن آفتاب                از سوی  دیگر  بدرّاند  حجاب(مثنوی،دفتر ۶، بیت۶۹۶)

 این سخن را بعد این مدفون کنم           آن کِشنده می‌کِشد من چون کنم(مثنوی،دفتر ۳، بیت۴۴۵۳)

مثنوی در طی چهارده سال (از حدود سال ۶۵۸ تا ۶۷۲ ه ق) در شش دفتر (دفتر اول شامل ۴۰۰۳  بیت، دفتر دوم ۳۸۱۰ بیت، دفتر سوم ۴۸۱۰ بیت، دفتر چهارم ۳۸۵۵ بیت، دفتر پنجم ۴۲۳۸ بیت و دفتر ششم ۴۹۱۶ بیت) به نظم درآمده است و بدین ترتیب تعداد ابیات آن در نسخه های معتبر مجموعاً به ۲۵۶۳۲ بیت می رسد.

دوره‌ی شناخت و بازخوانی «مثنوی» با تدریس دکتر محمودرضا اسفندیار که از یک‌شنبه ۱۲ آذر در مرکز فرهنگی شهر کتاب آغاز شده، مجالی برای فیض بردن از سخنان مولانا و تدقیق اندیشه‌ها و آراء اوست.

گفتنی است حضور در این دوره‌ها نیازمند ثبت‌نام است.