ایران: این روزها، اقبال مردم به طبیبان سنتی و عطاریها برای
خرید داروهای گیاهی برای بسیاری پرسش برانگیز شده است، برخی علت این اقبال را
بازگشت بهطبیعت و برخی بیاعتمادی بهپزشکی نوین و داروهای شیمیایی تعبیر میکنند.
چرایی اقبال به طب سنتی موضوعی شد تا به سراغ دکتر نجفقلی حبیبی، استاد فلسفه اسلامی
و رئیس پیشین دانشگاه علامه طباطبایی، برویم. وی که در حال تصحیح کتاب «قانون» مهمترین
و البته معتبرترین کتاب ابنسینا در زمینه طب، است، دیدگاههای قابلتأملی در
رابطه با طب سنتی دارد.
دکتر نجفقلی حبیبی در پاسخ به چرایی اقبال به طب سنتی آن
هم در زمانهای که پزشکی نوین هر روز در حال پیشرفت است، میگوید: «بازگشت انسان
امروز به طب قدیم و سنتی، خاص جامعه ما نیست و این اقبال در تمام دنیا به نوعی در
حال رخ دادن است و هر علمی از زاویه خود میتواند در خصوص چرایی این اقبال چون و
چرا کند.»
او، علت این اقبال را در ویژگی خاص طب سنتی برشمرد
و «حکمت» را سرّ ماندگاری و پایداری طب سنتی دانست و تصریح کرد: «حکمت در طب قدیم
و سنتی از جایگاه والایی برخوردار بوده است و مسائل معنوی در آن حضور و بروز
برجستهای داشته است.»
دکتر حبیبی وجود «نگاه اخلاقی» در میان طبیبان سنتی را
دلیل دیگر اقبال به طب سنتی برشمرد و گفت: «حکیمان مکلف بودند به شکلی تمام و کمال
انسانهایی اخلاقی باشند و بین حکیم و بیمار یک رابطه اخلاقی و معنوی حاکم است.
این در حالی است که در طب جدید متأسفانه این جنبه اخلاقی، تا حدی کمرنگ شده است و
طبابت بیش از آنکه یک فضیلت اخلاقی باشد، وجهی مادیگرایانه و کالایی یافته است.
از این رو، شاید بتوان یکی از دلایل اقبال به طب سنتی را در نوع ارتباط طبیب با
بیمار و نیاز بیمار به ارتباطی معنوی با طبیب دانست.»
وی در پاسخ به اینکه «آیا فقدان حکمت در طب مدرن موجب بیاعتمادی
به آن شده است؟» تأکید کرد: «نمیتوان چنین ادعایی کرد چون دلیل اقبال به طب سنتی،
تنها رویکرد حکیمانه طب سنتی نیست. دلایل دیگری نیز دارد. از آن جمله بیاعتمادی
به علم است، همچنین به دلایل دیگری همچون گرایش انسان امروز به طبیعتگرایی پس از
حاکمیت یک دوره علمگرایی نیز میتوان اشاره کرد.»
او در این رابطه افزود: «در دنیایی که پیوسته بر علمگرایی
و صنعتیشدن تأکید میشود و همهچیز به وجهی صنعتی و شیمیایی در حال تولید و
بازتولید است، خواه ناخواه طبیعت و هر آنچه که در آن است همچون داروهای گیاهی،
برای بشر امروز اهمیت یافته است.»
حبیبی اما در نهایت چنین نتیجهگیری کرد که دنیای امروز
هم به طب جدید و هم طب سنتی نیاز دارد؛ «شکی نیست که طب جدید به پیشرفتهایی
رسیده است که بدون آن نمیتوان به نتیجه مطلوب رسید اما طب سنتی هم میتواند در
کنار آن بهعنوان طب مکمل محل ارجاع و مورد اطمینان باشد. چرا که هر یک از آنها،
از مزایا و امکاناتی برخوردارند؛ برخورداری طب سنتی از «حکمت» و «اخلاقگرایی» و
«نگاهی کلنگر» و برخورداری طب مدرن از «امکانات»، «دقت» و «نگاه جزءنگر و
«تخصصگرا» میتوانند مکمل خوبی برای هم باشند.»
دکتر حبیبی در پایان بر این نکته تأکید کرد که باید از
طب سنتی پاسداری کنیم تا به معضلات طب امروز مبتلا نشود چراکه به نظر میرسد آسیبهای
طب جدید به نوعی در حال رسوخ به طب سنتی است.