نویسندگان پسااستعماری و کتاب‌های اگزوتیک

روز دوشنبه، ۲۷ آذر، لاتیشیا نانکت، استاد دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا، مهمان مرکز فرهنگی شهر کتاب بود تا در دوره‌ی آموزشی رویکرد‌های پسااستعماری که با تدریس دکتر نجومیان برگزار می‌شود، از فعالیت‌های تحقیقاتی‌اش بگوید.

 امیرعلی نجومیان، استاد دوره‌ی رویکردهای پسااستعماری، در معرفی نانکت گفت: نانکت روی فرهنگ و ادبیات خاورمیانه کار می‌کند و رساله‌ی دکترایش درباره‌ی روابط ایران و فرانسه در قالب ادبیات بوده است. او در دانشگاه سوربن لیسانس فلسفه گرفته، در سواسِ (مدرسه‌ی مطالعات آفریقا و آسیای دانشگاه لندن) مدرک دکتری گرفته و اکنون در دانشگاه نیوساوت ولز تدریس می‌کند.  درباره‌ی  ادبیات فارسی تحقیق و پژوهش کرده و سفر‌های بسیاری هم به ایران داشته است. نانکت در حال حاضر روی پدیده‌ای جدید در عرصه‌ی نشر کار می‌کند: نشر کتابهای ایرانی در خارج از ایران. وی در این پروژه از دو انتشاراتی نام برده است: نشر ناکجا در پاریس و دیگری شمع و مه در لندن. این پروژه به بررسی رابطه‌ی این ناشران با فضای داخلی ایران می‌پردازد.

 نانکت در ادامه برای توضیح بیشتر، موضوع اصلی پژوهش‌ خود را تمرکز بر روابط بین ادبیات و سایر دیگر زمینه‌ها مثل اقتصاد و سیاست دانست. او گفت کار من نقد ادبی نیست، اما می‌خواهم بدانم کارکردهای اقتصادی و سیاسی ادبیات چیست؟ از منظر پسااستعماری رابطه ‌ی بین اقتصاد و ادبیات چگونه شکل می‌گیرد و اینکه ناشران با چه شیوه‌هایی به فروش کتاب‌هایشان اقدام می‌کنند؟ چرا برخی آثار در عرصه‌ی ادبیات جهان مورد توجه قرار گرفته‌اند و این آثار چه نتایجی را در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به بار آورده‌اند.

به باور نانکت اکثر کتاب‌های نوشته شده در زمینه‌ی پسااستعماری در عرصه‌ی اگزوتیک قرار می‌گیرند. نویسندگان پسااستعماری سعی می‌کنند با اگزوتیک (عجیب‌وغریب) کردن اثر به فروش بیشتر کتابشان در جهان کمک کنند. این نویسندگان، نویسندگان پیشرویی نیستند، اما تلاش دارند با این شیوه وارد بازار کار شوند. آنها نویسندگانی نه ملی گرا که با رویکرد جهانگرایی هستند و از این رو محدود به سنت ها و عقاید محلی و ملی خود نیستند. از آنجا که آثار این نویسندگان ماهیت سوررئالیستی پیدا می‌کند ساکنان کلان‌شهرها را مخاطب خود قرار می‌دهند. نپذیرفتن برخی جایزه‌ها هم سبب شهرت بیشتر و در نتیجه فروش بیشتر کتاب‌هایشان می‌شود.

نانکت در ادامه بحث خود را با معرفی دو اثر در حوزه ادبیات پسااستعماری که تاثیراتی بر گفتمان پسااستعماری داشته اند پیش برد تا به حاضران ایده ای کلی درباره مباحث مطرح در این حوزه بدهد. او درباره اثری از سارا برولت با عنوان

Postcolonial Writers in the Global Literary Marketplace  (نوبسندگان پسا استعماری در بازار ادبی جهان) صحبت کرد و گفت: این کتاب در پاسخ به کتابی از نویسنده معروف پسااستعماری گراهان هوگان با عنوان The Postcolonial Exotic: Marketing the Margins(گونه غریب پسااستعماری: بازاریابیِ حاشیه) نوشته شده است. از نظر نانکت علاقه اصلی برولت پرداختن به این موضوع است که چطور نویسندگانی که خود و اثرشان ر ا به کشور و جغرافیایی مشخص متعلق می دانند و سعی دارند اثرشان بازتاب جامعه شان باشد، وارد حوزه ادبیات جهانی می شوند و اثر و چطور اشخاص را در چرخه این بازار می بینند. نانکت عنوان کرد ارتباط میان نویسندگان و جامعه از نظر برولت با اضطراب همراه است چرا که در پس این روابط فرصت طلبی است و این ارتباط همواره مشکل ساز است. نویسنده پسااستعماری یک چهره رمانتیک نیست که در معرض و موضوع قوانین بازار باشد و نه اینکه با بدبینی از در حاشیه بودن، محصولی برای فروش می سازد. نانکت این مسیله را از نگاه برولت برخلاف نگاه هوگان بسیار پیچیده دانست.

نانکت در ادامه به پرسش‌های حاضران در کلاس پاسخ گفت.