کشف اسرار معنوی در شرح ابیات مثنوی

«کشف اسرار معنوی در شرح ابیات مثنوی» نام کتابی است نوشته‌ی عبدالحمید هاشم حسینی قتّالی رفاعیِ تبریزی از عرفای قرن یازدهم هجری که با مقدمه، تحقیق و تعلیق محمدتقی شفیق منتشر شده است.
مصحح در صفحه‌ی ۳۱۹ مقدمه‌ی خود می‌نویسد: نسخه‌ی اصلی این کتاب که در موزه‌ی کتاب خطی در لندن نگهداری می‌شود، نخستین بار توسط استاد فروزانفر شناسایی و یکی دو سال قبل از وفات آن مرحوم به دست‌شان رسیده بود.
مصحح بعد از توضیح اینکه تصویر این نسخه چگونه به دست وی رسیده است، می‌نویسد: کتاب اسرار معنوی بر مبنای عرفان ابن عربی شرح شده و مؤلف احادیث گوناگون از شیعه و از اهل تصوف را در آن درج کرده است. شارح در این کتاب از مشاهیر عرفا و حکما مطالبی نقل می‌کند که بیشتر آن، از ابن عربی است. شارح در این کتاب از مشاهیر عرفا و حکما مطالبی نقل می‌کند که بیشتر آن از ابن عربی است. از ملاصدرا به نام صدرالمحققین نام می‌برد و یک رباعی از او که در «رساله‌ی سه اصل» آمده، در این کتاب دیده می‌شود. از کتاب‌هایی که مطلب نقل می‌کند، یکی لطائف الااعلام است که منسوب به عبدالرزاق کاشانی است و دیگری و دیگری «اعجازالبیان» در تفسیر سوره‌ی حمد که از صدرالدین قونوی است.
مصحح در ادمه می‌‌آورد: درباره‌ی مذهب او به‌روشنی نمی‌توان گفت که از شیعیان است، اما در پاره‌ای موارد بعد از نام پیامبر اکرم، به‌مانند اهل تسنن درود می‌فرستد. به علی علیه‌السلام ارادت خاص نشان می‌دهد و سخنانی زیاد با القابی خاص از آن حضرت نقل می‌کند که مؤید بر شیعه بودن اوست. اما از حماقت افکار بعضی از شیعیان آن زمان که نفهمیده و نسنجیده اظهار نظر می‌کردند، ناخرسند و معترض است. از خصوصیت این کتاب آوردن آیات فراوان از قرآن مجید و نقل حدیث، خصوصاً احادیث صوفیانه است. خصوصیت دیگر آن تکرار مکررات است که شارح، بعضی از مطالب عرفانی و حدیثی را در چند جا نقل می‌کند. سبک انشای کتاب نسبتاً روان، اما در بعضی جاها متکلفانه و دشوار است. مصادر جعلی و غیرمستعمل در آن دیده می‌شود. خصوصیت ویژه‌ی آن، بیان مطالب دقیق عرفانی است؛ و نیز توضیح لغوی آن قابل ملاحظه است. شارح اگرچه متأثر از ابن عربی است اما در توضیح ابیات، از استنباط و برداشت شخصی خود مطلب ارائه می‌دهد.
شفیق درباره‌ی شیوه‌ی تصحیح‌اش هم می‌نویسد: چون کتاب نسخه‌ای منحصربه‌فرد است که از مؤلف باقی مانده و نسخه‌ای دیگر از آن موجود نبوده و خط مؤلف اگرچه روشن و خوانا است، اما بعضی عبارات آن خط‌خوردگی‌ دارد و در حاشیه صورت دیگر از آن ارائه شده که در پاره‌ای موارد موجب شک در مفهوم عبارت می‌شده و از طرفی، چون دستگاه خواندن میکروفیلم را در اختیار نداشتم و مجبور بودم صورت پیاده‌‌شده‌ی آن را بر روی کاغذ مدنظر قرار دهم، از این رو در تصحیح آن با دشواری‌هایی روبه‌رو شدم که به مرور ایام و با دقت زیاد و به توفیق خداوندی توانستم آن را بدین صورت دربیاورم.