نیمای میان‌رودان

ایران: زبان فارسی پیشینه‌ای به درازای هزار سال و بل، بیشتر دارد. زبانی با فرهنگی مطنطن که از غرب تا شرق جهان روزگار اوج خود را زیر چتر داشت چنانکه همین امروز هم می‌توان آثار آن را در اقصای عالم یافت. در تاجیکستان که اکنون کشوری مستقل است، تا همین یک سده پیش بخشی از این گستره وسیع بود. جایی که باید اسلاف فارسی زبان را در آنجا سراغ گرفت و به نمونه والای آن؛ حکیم رودکی سمرقندی رسید که اکنون در پَنجَکنت تاجیکستان آرمیده است.
با آنکه پس از استیلای شوروی، زبان روسی نقش محوری یافت اما سنت زبانی فارسی در این کشور محو نشد. اگرچه نوشتار، سیریلیک شد اما گفتار، فارسی ماند. در این میان البته بسیاری از شاعران و نویسندگان و دانشگاهیان تاجیک، همّ خود را مصروف حفظ این سنت کردند که فارسی بماند و ماند. کسانی که حالا دیگر خیلی هایشان زیر خروارها خاک خوابیده‌اند که یکی از آنها، «مؤمن قناعت» بود که همین چند ماه پیش دار فانی را وداع گفت. او از جمله آخرین مسافران همین کاروان بود که در تمام عمر، دل در گرو زبان فارسی داشت.
زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه ملی تاجیکستان خواند و از سال ۱۹۷۷ تا فروپاشی شوروری، رئیس اتحادیه نویسندگان و همچنین از سال ۱۹۷۹ نماینده تاجیکستان در پارلمان اتحاد جماهیر شوروی بود. او که در کشور شوراها مورد احترام و صاحب نفوذ بود، برای مأموریت‌های سیاسی و فرهنگی به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کرد. کسوت اصلی او اما شاعری بود و به‌عنوان یکی از شاعران پیشگام در شعر تاجیکستان، حتی به «نیمای میان‌رودان» شهرت داشت. نخستین دفتر شعر او با نام «شراره» در سال ۱۹۶۰ به چاپ رسید و در این سال‌ها آثاری عرضه کرد. او گفته می‌شود، تلاطم روح، اندیشه و حس را در بهترین قالب‌های بیان به تصویر کشیده است، از تبار شاعرانی بود که حقیقت و حقیقت‌نگاری را در شعر پیشه کردند. مردی که برای حفظ و احیای میراث زبان فارسی بسیار کوشید، وقتی شعری با مطلع «از خلیج فارس می‌آید نسیم فارسی/ ابر در شیراز می‌بارد چو سیم فارسی» سرود، خاطر خیلی از آن سوی آبی‌ها را مکدر ساخت. مؤمن قناعت پنجشنبه ۱۸ مه(۲۸ اردیبهشت) در ۸۶ سالگی در شهر دوشنبه درگذشت و در آرامگاه لوچاب و در کنار بازار صابر، یکی دیگر از شعرای نامدار تاجیک به خاک سپرده شد. «امامعلی رحمان»، رئیس جمهوری تاجیکستان نیز برایش پیامی صادر کرد و خاطرنشان ساخت که «نام نیک و آثار وطن‌دوستانه مؤمن قناعت در خاطر مردم ابدی خواهد بود».
نشست «عصری با مؤمن قناعت»، امروز(یکشنبه سوم تیر) ساعت ۱۶ در مرکز فرهنگی شهرکتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه سوم برگزار می‌شود.