چهارشنبه، ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
یکشنبه یکم جولای، ۲۰۱۸، جامعه علمی - فرهنگی ایتالیا، در سوگ از دست دادن پروفسور جان روبرتو اسکارچا؛ ایران‌شناس شهیر ایتالیایی نشست.
استاد اسکارچا در ۱۱ مارس سال ۱۹۳۳ در
شهر رم واقع در ایتالیا به دنیا آمد. تحصیلاتش را در دانشکده رم گذراند و
در ۱۹۵۵ در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد. زبان و ادبیات فارسی را به عنوان
زبان خارجی دوره تحصیلی انتخاب کرد و زیرنظر باوزانی، استاد ایران‌شناسی و
اسلام‌شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه رم، به‌فراگیری آن مشغول شد، و علاوه
بر آن ، در کلاس‌های درس فارسی این استاد در مؤسسه ایسمئو نیز شرکت کرد و
موفق به اخذ گواهی پایان دوره آموزش زبان فارسی گردید. او به زبان‌های
انگلیسی، فرانسه، روسی، یونانی، ترکی، فارسی و گویش گیلکی، زبان کردی، زبان
بلوچی و ... و نیز زبان لاتینی آشنایی دارد. اسکارچا از مروجان زبان و
ادبیات فارسی در ایتالیا بوده است. از جمله کارهای ارزنده‌‌ی او در ونیز،
تربیت اساتید زبان فارسی بود، وی موفق شد تعداد قابل ملاحظه‌ای استاد و
متخصص زبان و شعر فارسی تربیت کند. او متجاوز از صد و هفتاد کتاب و مقاله
نوشته که اکثر آنها درباره‌ی اسلام و مذاهب اسلامی، زبان، تاریخ، فرهنگ و
نویسندگان و شاعران ایرانی است و منتخب اشعار چند تن از شاعران ایرانی،
افغانی و تاجیک را به زبان ایتالیایی ترجمه کرده است. وی همچنین مؤلف
مقاله‌ی «آثار هنری ایران در دوره اسلامی» در دائره‌المعارف هنرهای زیبای
ایتالیا است. از ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۷ مربی زبان و ادبیات ایتالیایی در دانشگاه
تهران بود. از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۷ در دانشگاه شرق‌شناسی ناپل و دانشگاه رم
به‌عنوان استادیار به تدریس اسلام‌شناسی پرداخت و در فاصله همین سال‌ها
ناشر مجله شرق امروزی وابسته به مؤسسه شرق‌شناسی رم بود. در ۱۹۶۸ به‌منظور
تأسیس مؤسسه ایران‌شناسی به ونیز رفت و مدت هفده سال وقت خود را صرف ایجاد و
توسعه مؤسسه ایران‌شناسی دانشگاه فوسکاری ونیز و تربیت استاد زبان فارسی
در این دانشگاه کرد. در حال حاضر ریاست مؤسسه زبان‌شناسی ایرانی و
زبان‌شناسی باستانی اورال ـ آلتایی را عهده‌دار است. وی دو سمینار مهم، یکی
در ژوئن ۱۹۷۷ درباره ایلخانیان و دیگری در می ـ ژوئن ۱۹۷۸ درباره ایران
دوره صفویه، برگزار کرده است. در سال‌های اخیر تعداد زیادی مأموریت
مطالعاتی در ایران و افغانستان داشته که آخرین آنها همکاری علمی دانشگاه
ملی سابق در زمینه مطالعه و بررسی موقعیت فرهنگی ایلخانیان و سلاطین آنها
بوده است. همسر وی نیز ایران‌شناس است و درباره ادبیات معاصر تحقیق می‌کند.
استاد مزبور تاکنون متجاوز از ۱۷۰ مقاله و کتاب نوشته که اکثر آنها درباره
زبان و تاریخ و فرهنگ ایران و مذاهب اسلام است. آثار : درباره حقانیت
مالکیت ایران بر بحرین، درباره مساله حاکمیت در فرقه امامیه، نادرشاه افشار
اثر آرونوا و اشرفیان (نقد و بررسی)، درباره دو اثر از صادق هدایت : بوف
کور و حاجی آقا، درباره مباحثات بین اخباریون و اصولیون امامیه ایران،
بدعت‌گذاری مسلمانان ایران از دیدگاه آنری کربن، کردها، بررسی
جامعه‌شناختی و تاریخی ( نقد و بررسی)، مغولان در ایران، سیاست، حکومت، و
فرهنگ عصر ایلخانیان (۱۲۲۰ تا ۱۳۵۰ میلادی) (نقد و بررسی)، فرق اسلامی
(نقد و بررسی)، قاآنی شاعر ایرانی سده نوزدهم ( نقد و بررسی)، وضعیت و
اصول عقاید امروزی فرقه شیعی امامی شیخی در ایران، تاریخ ادبیات پاکستان،
اردو، پنجابی، سندی، پشتو، بنگالی پاکستانی(نقد و بررسی)، تاریخ اجتماعی
و سیاسی ایران، در دوره معاصر از آغاز سلطنت قاجارها تا پایان جنگ نخستین
با روسیه، اثر سعید نفیسی (نقد و بررسی)، سفر به جنوب ایران،
یادداشت‌های سفر یک پزشک (نقد و بررسی)، جنبه‌های قانونی و سیاسی جدل اخیر
میان ایران و اتحاد شوروی، ملاحظاتی درباره مساله حاکمیت در فرقه
امامیه، مطالعاتی درباره نظامنامه بهایی‌های ایران، مشاجره میان ایران و
عراق بر سر شط‌العرب (دسامبر ۱۹۵۹ تا ژانویه ۱۹۶۰)، درباره انتخابات
ایران، ایران، مینیاتورها و نسخ خطی، یادداشت‌هایی درباره بعضی از
درون‌مایه‌های فرهنگ تاجیکی و احمد دانش، دگرگونی‌های مستغلات پهلوی،
درباره چند نقاشی ایرانی عصر زندیه و قاجاریه که در موزه ملی هنرهای تجسمی
در تفلیس گرجستان نگهداری می‌شود، خانه بروجردی در کاشان، نقش مایه‌هایی
تجسمی برای تاریخ فرهنگ ایران در دوره قاجاریه، دایره‌المعارف شوروی و
حساسیت دینی، بدعت‌گذاری مسلمانان در مسائل دینی تاریخی، چنگیزخان فاتح
جهان (تاریخ جهانگشای جوینی) ترجمه از انگلیسی به ایتالیایی، حکومت،
اصلاحات اراضی و جناح مخالف در ایران، ایرانیان (نقد و بررسی)، درباره یک
تفسیر جدید مغایر با قانون اساسی (تفسیر به رأی) افغان‌ها از قرآن، سوره
بقره آیه ۳۳ تا ۳۴ و سوره اعراف آیه ۱۱ تا ۱۸، تصوف، درباره خاندان غفاری
کاشان، و سهم ایشان در تکامل نقاشی ایران در ۱۵۰ سال اخیر، ترک‌ها، تاریخ
ترکیه، زردشت و تخیلات مذهبی (ترجمه از انگلیسی به ایتالیایی)، چند اثر
جدید درباره فرقه کافری در افغانستان، کرمان ۱۹۰۵: درگیری میان شیخیه و
بالاسری، یادداشت درباره واژه «بامیان» در چاپ جدید دایره‌المعارف اسلام،
گزارش مقدماتی درباره یک سند حقوقی فارسی متعلق به ۴۰۷ هـ. (۱۰۷۸م) یافته
شده در بامیان، مکاتب قاجار، یادداشت‌های سفر هند، ژاپن و یونان (ترجمه
از روسی به انگلیسی)، صفویه، مکاتبه میان هارون‌الرشید و حمزه خارجی، بر
اساس تاریخ سیستان، دو یادداشت دقیق درباره خوارج سیستان، فردوسی،
حافظ، شمس‌الدین محمد، مساله‌ای نادرست: متن تاریخ سیستان، نگاهی به شعر
تاجیکی، صفت‌نامه درویش محمدخان غازی اخبار یک جهاد اسلامی علیه کافرهای
لغمان در ۱۵۸۲م (ترجمه از زبان فارسی کابلی به ایتالیایی همراه با مقدمه و
فهرست اسامی)، مذهب در زابل، باز هم درباره زنبیل (چغازنبیل)، انتشار و
چاپ سند حقوقی فارسی یافته شده در بامیان، سبک هندی، درباره دو اسم خاص
زابلی، سبک عراقی، سبک خراسانی، مثنوی، ایران در خلال جنگ جهانی دوم،
شاعران و نثرنویسان افغانی معاصر، درباره آخرین مرحله اسلامی شدن بامیان،
یک سند فارسی از سده یازدهم میلادی و قراردادهای ارث بین همسران در ایران
سده‌های میانه، ملکم‌خان و تولد تئاتر جدید ایرانی، درباره نسخه خطی
فارسی موزه بریتانیا و سایر مطالب الحاقی به صفت‌نامه، یادداشتی درباره
بیت ۲۰۷۵ ب از گرشاسب‌نامه، سه نمایش فکاهی،اثر میرزاآقا تبریزی ( ترجمه
از فارسی به ایتالیایی)، عمر خیام، قصیده، رباعی، رومی، سعدی، شابور و
خورآباد، دو مسئله تفسیر متن تاریخ سیستان، زونبیل یا زنبیل؟ [ این مقاله
با عنوان و مسخصات زیر به فارسی ترجمه و چاپ شده است : « زونبیل یا زنبیل،
ترجمه یعقوب حسن قریشی، آریانا، ج ۲۶، ش ۱، ص ۴۴ و ۴۹ ؛ راهنمای کتاب،
سال دهم.]، یک سند فارسی متعلق به سال ۱۵۳۹م/ ۹۴۶ هـ. محفوظ در بایگانی
دولتی ونیز، حماسه ایرانی و درون‌مایه تورانی آن. ملاحظاتی درباره ترکان
زابلی و افسانه افراسیاب، الپ ارتونقا، تفسیر بر صنایع لفظی نظامی، یک
شعر کوتاه منتشر شده عرفانی ایرانی‌ـ افغانی مربوط به سده هفدهم، درباره
مساله ارتباط بین حماسه ایرانی و حماسه اسلاوی، ادبیات فارسی، ادبیات
ترکی، آشنایی با ایران (۱۵۴۲) معرفی کتاب، یادداشت‌هایی درباره مشعشیان،
سمند و خنگ، تاریخ ادبیات فارسی، نوشته پیه مونتزه (ترجمه اشعار فارسی به
ایتالیایی)، ونیز و ایران، از عهد اوزون حسن تا دوره طهماسب (۱۴۵۴-
۱۵۷۲)، حبیب‌الله خان، حر عاملی، شیوه استنباط احکام ( مستقیم و
غیرمستقیم) در نزد شیعه امامیه، تاریخ ادبیات ترکی، درباره مسجد
ویرانه‌ای در دماوند، اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی در ایتالیا، ( بخش اول
درباره پنجاه سال اسلام‌شناسی)،تألیف باوزانی و بخش دوم درباره « پنجاه سال
ایران‌شناسی»،تألیف پیه مونتزه، اشعار غنایی خوشحال‌خان، مکتب کلاسیک
جدید آذری : سان تادئو و اسحاق پاشا، کوه خواجه : شکل امروزی مهدویت
ایرانی، مسجد سنگی لروند (با همکاری)، شعر عاشقانه ترکی و فارسی (با
همکاری)، شعر فارسی در بیست سال اخیر، ده غزل از صائب برای فرانچسکو
گابریلی، کار تحریر فرهنگ بزرگ فارسی، ایتالیایی ( باهمکاری)، کتاب عشق،
اثر خوارزمی، دگرگون‌سازی اخبار اسطوره‌ای در نظامی، گلشن راز قدیم
(باهمکاری)، چشم‌اندازی از حافظ، گریز از باد در سیرالعباد سنایی، سبک
قدیم فارسی، قلعه و فصول، چهار مقاله درباره دورنمای ایرانی (با همکاری)،
تحول و گسترش ادبیات فارسی از عصر صفوی تاکنون، اسلام غیرعربی، سکه با
نام عبدالرحمن پژواک، ابلیس در شعر عطار، ملاحظاتی درباره شمایل‌سازی و
نمادشناسی (فرشتگان و اژدهایان) در سر طاق‌های کاروانسرای گنجعلی‌خان در
کرمان، ترجمه اشعار سنایی،در مقاله ریکاردو زیپولی به‌نام سنایی شاعر پیش
از دوره کلاسیک ایرانی، در مرگ طبس و بومباچی و پهلوی‌ها و مصاحبان و
دیگران، برای یک فلسطینی (نقد)، باز شناخت شیمبار، یادداشت‌هایی درباره
هرکول ایرانی، کنفرانسی درباره فردوسی، میرزا شفیع واقعی، اشعار جورج
صیداح و فدوا توقان، زروانیسم دامنه قفقاز، در فروغ آفتاب مشرق‌زمین،
بستام و نژاد اژدها، مقدمه در سه بخش بر کتاب تهران ـ کابل: داستان دو
شهر، شهر آشوب ورئالیسم افلاطونی، درباره کاروانسرای گنجعلی‌خان در
کرمان، عصر جدید و شیوه‌های امروزی، اسلام (نقد و بررسی)، اسلام و قانون
اساسی جمهوری اسلامی ایران، کابل برای آزمایش، یادداشت‌های یک سفر
پاییزی بین کوسوو و کشمیر، مغول‌ها و ایران: موقعیت مذهبی، حومه عثمانی و
تزئینات غیرمذهبی: مسجد شارنا در تتوو و مسجد بایراکلی در ساموکوف، شهر
آشوبان آرام شهر ( لسانی شیرازی)، زورآباد، باز هم درباره میرزا شفیع،
هرکول و اسکندر، ونیز و اسلام، ارمنیان میان شرق و غرب، هرکول- ورثرغنه و
معراج رستم، مصاحبه با پناهندگان افغانی، سوریه مکان مقدس شرق، بحر
احضر، محیط اسلامی، میرزا شفیع کمابیش جعلی، سرودهای اقوام ولگا
(ویرایش)، در مورد همروانگاری غیرتام: حرف اضافه کردی و فارسی نوین، دو
وزنه و چهار اندازه، لیلی و مجنون، دو شعر از خوشحال‌خان ختک (ترجمه)،
مغان افغان، شاهدان میلاد حضرت مسیح علیه‌السلام، معراج رستم، میرزا
بیدل (ترجمه)، خان کابل، درباره کتاب مراکش نوشته ادموند و.د امیچیش،
تفسیری از امام خمینی، تا ناکجا ، (ترجمه اشعار علی موسوی گرمارودی) از
منبع: گروه مؤلفان و مترجمان به سرپرستی مشکین‌نژاد، فرهنگ خاورشناسان،
زندگینامه، کتاب‌شناسی، ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان، جلداول، پژوهشگاه
علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۶،ص ۲۸۰، ۲۸۹.
اسکارچا پس از
فراغت از تحصیل به تهران عزیمت کرد و به عنوان مربی زبان و ادبیات
ایتالیایی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بعد از مدتی وی پس از بازگشت از
ایران، بر اساس مطالعاتی که در تاریخ و عقاید و فرهنگ اسلامی داشت، در
دانشگاه شرق‌شناسی ناپل به تدریس در رشته اسلام‌شناسی پرداخت و تا سال ۱۹۶۸
به این کار مشغول بود. بعد از آن به مدت هفده سال وقت خود را صرف ایجاد و
توسعه موسسه ایران شناسی در دانشگاه فوسکاری و نیز تربیت دانشجویان زبان و
ادبیات فارسی در این دانشگاه که از جمله کارهای ارزنده او است.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
