کد مطلب: ۱۴۱۸۵
تاریخ انتشار: چهارشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۷

بدترین روزگار، دورانی است که در آن تفکر تعطیل است

مهرنوش محمدزاده

مهر:  نصرالله حکمت، عضو هیأت علمی دانشگاه بهشتی در در مراسم بزرگداشت سهروردی در سخنانی با اشاره به کتاب حکمت الاشراق سهروردی اظهارکرد: با خواندن متن آثار سهروردی به روزگار سهروردی می‌رویم. اما با خواندن مقدمه حکمت الاشراق سهروردی را به روزگار خود می‌آوریم و با او امروز به گفتگو می‌نشینیم که ببینیم آیا سهروردی برای انسان امروز در قرن بیست و یکم سخنی دارد یا نه. این مقدمه مباحث کلیدی زیادی را در بر دارد که شامل ۷ گام می‌شود. گام اول بحث ایمان پیشافلسفی است. معتقدم فلسفه اسلامی در ماهیت خود با فلسفه یونان متفاوت است و اینگونه نیست که صرفاً مسائلی را افزوده باشد. بلکه در صورت و ساختارش با فلسفه یونان تفاوت دارد که مهمترین تفاوت ایمان پیشافلسفی است.

وی افزود: معتقدم از فلسفه ارسطو به بعد بذر یک بحران کاشته شده و آن ایمان به خدای خالق است که اگر انسان آن را نداشته باشد، فلسفه یک فریب بزرگ است. سهروردی هنوز وارد ساخت فلسفه نشده، به ستایش خالق یکتا می‌پردازد. گام دوم تأمل در خویش و برقراری ارتباط با حقیقت است. خلوت و منازله از کلیدواژه‌های حکمت اشراق و عرفان ابن عربی است. خلوت یعنی آنجایی که انسان از عالم ماده به معنای ترک محسوسات و مالوفات و برقراری ارتباط با خویشتن درونی انسان که از آن به خداگاه تعبیر می‌کنیم، می‌پردازد. انسان در خلوت می‌تواند با خودآگاهش ارتباط برقرار کند و خودآگاه همان حقیقت الهی است که از وجود الهی در انسان منتقل شده و ظرفیت آن را دارد که بتواند اسرار عالم هستی را به دست آورد.

حکمت ادامه داد: منازله به معنی یک نزول دوسویه است و اگر خدا نازل می‌شود، انسان هم باید از آن مرتبه‌ای که در آن استقرار دارد نازل شود و کمی فرودآید تا این منازله و ارتباط برقرار شود. گام سوم، این است که حقیقت در انحصار کسی نیست که باز به شکل دیگری استادان آن را مطرح کردند. هم ادیان و هم ملل از این حیث که در طلب حقیقت‌اند می‌توانند با امر فعال این عالم ارتباط بیابند و هر حقیقتی را که می‌خواهند کسب کنند. سخنی که شیخ اشراق می‌گوید ادامه سخن ابن سینا است که معتقد است اساساً نفس بشری ارتباط و مناسبتش با جهان ملکوت بسیار بیشتر از ارتباطش با این جهان محسوس است. در عالم ملکوت هیچگونه بخلی نیست. معرفت و دانش همانند باران بر انسان‌ها می‌بارد و اگر حجابی است، از ناحیه ما است.

وی با اشاره به گام چهارم، ادامه داد: به اعتقاد سهروردی بدترین روزگار و دوران همان دورانی است که در آن تفکر تعطیل و باب مشاهدات مسدود گردد. همچنان که در روزگار کنونی آن را مشاهده می‌کنیم. گام پنجم نیز راه بسیار طول و درازی است که بخواهیم از طریق منطق ارسطویی و استدلال حقایق آن را دریابیم، بعید است که بتوانیم این راه را طی کنیم. بحثی که اینجا سهروردی مطرح می‌کند، بحث مهم و جدی در بیان تفاوت فلسفه اسلامی با فلسفه یونان است که بنده با تعبیر متد و سلوک آن را مطرح می‌کنم. آنجا باید بکوشیم درست راه برویم ولی در اینجا باید بکوشیم راه درست را برویم و این تفاوت استراتژیک کل فلسفه غرب است از ارسطو تا کانت. کانت بحث روش و راه را مطرح کرده، سهروردی هم می‌گوید باید بکوشیم راه درست را پیدا کنیم.

استاد دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: گام ششم بحث سیاست است. سهروردی می‌گوید ما کسانی را داریم که اهل تأمل و بحث هستند. زمام امور عالم به دست کسی است که این دو جنبه را دارد یعنی در راه درست، درست راه می‌رود. گام هفتم تعبیر تعویض و تصریح است که سهروردی از امام علی (ع) این تعبیر را گرفته است. او امام علی (ع) را حکیم عرب می‌خواند. زبان کنونی ما، زبان خشم و خشونت و کینه است در حالی که این مملکت، مملکت علوم انسانی، ادبیات، ابن سینا، سهروردی، حافظ و مولوی است و درشان ما نیست که با دنیا اینگونه صحبت کنیم و فقط چهره خشم خود را به دنیا نشان دهیم. فکر می‌کنم سهروردی در این گام سخنان بسیاری برای امروز ما دارد.

 

 

0/700
send to friend
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST