شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
مهر: آیین بزرگداشت چهار تن از مفاخر، در دومین جلسه یکشنبه‌های کتابخانه ملی، یکشنبه ۲۸ مرداد در تالار نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد. در این برنامه که «اشرف بروجردی»؛ رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حضور داشت، برای بزرگداشت «شهین اعوانی»، غلامحسین ابراهیمی دینانی و شاپور اعتماد به ارائه سخنانی پرداختند.
«غلامحسین ابراهیمی دینانی» پس از خوانش بیتی از فردوسی که «ز پــاکی و از پــارســـایی زن/ که هم غمگسار است و هم رایزن» گفت: در بین زن و مرد تفاوت‌هایی وجود دارد. اما در حکمت هم زن داشته‌ایم و هم مرد. حکمت و تفکر مؤنث و مذکر ندارد. حکمت هر کجا که باشد کار خود را می‌کند. اما تعداد زیادی از بانوان نبوده‌اند که هم حکیم و عارف باشند. در این بین اما بانوان در حکمت به حدی رسیده‌اند که بعید می‌دانم آقایان به آنها برسند.
او در ادامه، به نقل داستانی از عطار نیشابوری پرداخت: «عارفی تصمیم گرفت که پیاده به مکه برود و در هر فرسخ هزار رکعت نماز بخواند. وقتی این عارف به مکه رسید دید کعبه سر جای خود نیست و در این لحظه دید کعبه به جای خود بازگشته و یک علیا مخدره به سمت او می‌آید. نزدیک‌تر که شد دید آن بانو رابعه است. عارف به رابعه می‌گوید من در این سفر با پای پیاده و در هر فرسخ هزار رکعت نماز خوانده‌ام. توچه کرده‌ای که کعبه به پیشواز تو آمده است. رابعه در پاسخ می‌گوید فرق من و تو در این است که تو با نماز آمده‌ای و من با نیاز.» بانوی دیگری در این جایگاه، حکیم ام کلثوم تبریزی است که سال‌های پیش کتابی از او خواندم و به عظمت او در حکمت پی بردم. باید گفت چه فرهنگ مظلومی داریم که چنین افرادی ناشناخته هستند. در غرب هم البته بانوی حکیم فراوان داریم که یکی از آنها یک ابن‌سیناشناش آمریکایی است.
او سپس در تجلیل شهین اعوانی گفت: او حکیمه‌ای است که فلسفه را هم خیلی خوب می‌داند. پس از انقلاب تاکنون هم به خوبی انجمن حکمت و فلسفه را مدیریت کرده و در آن جا نقش داشته است.
«شاپور اعتماد» در ادامه پشت تریبون حاضر شد و گفت: برای من مایه مباهات است که یک عمر زیر سایه شهین اعوانی در انجمن حکمت و فلسفه حضور داشتم که به ۳۵ سال می‌رسد که با او مأنوس بودم. او پلی بود برای اتصال انجمن حکمت و فلسفه پیش و پس از انقلاب. اما من درباره نقش زنان و مردان، دکارتی می‌اندیشم. برای بیان برمی‌گردم به به بیان فلسفی او. زیرا در فلسفه او، تعریف انسان در تفکر است و تمایز اساسی میان فکر و جسم قائل می‌شود. اعوانی اما سال‌ها کوشیده و کوشش کرده تا در اقبال زنان به فلسفه در ایران، نقش محوری ایفا کند و قدم‌هایی که برداشته مؤثر بوده و هم اکنون، زنان فیلسوفی در انجمن حکمت و فلسفه داریم که به آنها افتخار می‌کنیم.
او افزود: اعوانی تجهیزاتی برای پیشرفت داشته است؛ قسمت رسمی آن شامل شاگردی در محضر دکتر داوری اردکانی، دکتر اعوانی، دکتر ابراهیمی دینانی و دکتر محقق داماد است و ناوگان غیررسمی‌اش هم شامل اساتیدی چون دکتر موحد و دکتر معصومی همدانی می‌شود و البته حُسنش آن بوده که به نتیجه مطلوب رسیده است که از جمله همکاری‌اش با انجمن حکمت و فلسفه در سال‌های پس از انقلاب است و البته کوشید تا انجمن نه تنها در سطح ملی تثبیت شده، بلکه ارتباط قابل توجه بین‌المللی هم برقرار کند. نقش او در انجمن چنان کلیدی است که وقتی برای ادامه پژوهش به آلمان رفته بود و مستقر هم شده بود، به سبب مسائلی و مشکلاتی، به او متوسل شدیم و خواهش کردیم که برگردد و فداکاری کرد، همت کرد و برگشت.
«شهین اعوانی» اما بعد، از برگزاری این نشست و گردآوردن اهل قلم و فرهنگ تشکر کرد و گفت: انجمن حکمت و فلسفه مانند هر موسسه‌ای، فراز و فرود دارد و امیدوارم موسسه به روزهای درخشان خود بازگردد و بماند و شکل جهانی خود را باز یابد. من هم تلاش دارم بتوانم خدمتی به اهل فلسفه در آنجا بکنم.
عابدی افزون بر عرفان‌پژوهی، حافظ‌شناس هم هست
در ادامه این مراسم درباره «محمود عابدی»، یکی از اساتید زبان‌شناس پشت تریبون حاضر شد. «علی اشرف صادقی» از نزدیک به ۴۰ سال دوستی یاد کرد و افزود: از قبل به او ارادت دورادور داشتم اما پس از آشنایی نزدیک، به مراتب فضل او پی بردم. با هم بسیار سفر کردیم و هرکس را می‌خواهید بشناسید، با او سفر کنید. عابدی محققی پرکار، سختکوش، دقیق و توانا است و آثار زیادی را ازجمله «نفحات‌الانس» جامی، «کشف‌المحجوب» جلابی هجویری، «کلمات علّیه» مکتبی شیرازی و «روضه‌الانوار» خواجوی کرمانی همراه با تعلیقات و حواشی تصحیح کرد و همه آنها گرانسنگ و ارجمند بطوریکه هریک نسخه ناسخه شدند و نمونه‌های پیشین را از دور خارج کردند.
صادقی ادامه داد: او افزون بر عرفان‌پژوهی، یک حافظ‌شناس هم هست و مقالات مهمی درباره دیوان حافظ نوشته است. در گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چند اثر در دستور کار است که اگر مورد تصحیح قرار بگیرند، الگو خواهند بود و عابدی «سیاست‌نامه» خواجه نظام‌الملک طوسی و «دیوان قطران تبریزی» را در دست دارد. او در تصحیح، دقت بسیار دارد و هرچه به او فشار می‌آورند که کار را زودتر تمام کند، تسلیم نمی‌شود. محمود عابدی، مردی مؤمن و معتقد است و خُلق و خوی آرام و نرمی دارد. دارای فضایل بسیار است و رفتارش با دانشجویان و همکاران زبانزد است و البته هیچ پایان نامه به اصطلاح عامیانه آبکی از زیر دست او رد نشده است.
در ادامه «محمود عابدی» با اشاره به این نکته تصور می‌کند زاده شدنش چندان بیهوده نبوده است، به نکاتی درباره کتابخانه‌ها پرداخت و گفت: بخش زیادی از عمر من در کتابخانه‌ها ازجمله کتابخانه ملی در جستجوی نسخه‌ها سپری شده است. اما کتابخانه‌های بزرگ ما به کتاب شناس مرجع نیاز دارند تا بداند چه کتابی در کجای کتابخانه وجود دارد و مراجعان را راهنمایی کند. نه اینکه کتابدار کتابخانه حتی نداند فلان کتاب را دارد یا نه و حتی نام کتاب را هم نتواند بخواند. نکته دیگر آنکه در جامعه‌مان شخصیت‌هایی داشته و داریم که از مفاخر فرهنگ و ادب ما هستند. آثاری داشته‌اند و کتاب‌هایی نوشته‌اند که بارها چاپ شده است. اما چاپ‌هایی از آن آثار عرضه می‌شود که مغلوط و مشوش است. لازم است تا بر روند چاپ آثار نظارت شود. چون ما می‌دانیم که یک مصحح حتی برای یک کلمه چه وقت و توانی را صرف می‌کند تا به درست آن برسد. جامعه ما نیاز به مرجعی دارد تا انتشار را تحت نظر داشته باشد.
در این مراسم همچنین از فعالیت‌های مهدی غبرایی و جمشید کیانفر تقدیر شد.
گفتنی است، در این دورهمی، چهره‌هایی چون احمد سمیعی گیلانی، علی بهرامیان، محمدحسین ساکت، مسعود جعفری جزی، شهرام پازوکی، اکبر ثبوت و حسن بلخاری نیز حضور داشتند.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
