مهر: ناصر همتی که به تازگی کتاب«ادبیات و روانپزشکی» را منتشر کرده است درباره این اثر به خبرنگار مهر گفت: اصل بحث فمی اُیبُد در کتاب «ادبیات و روانپزشکی» این است که طب و روانپزشکی چگونه میتواند هم در طرح درس و هم در تشخیصها و درمانها از ادبیات و علوم انسانی، بویژه فلسفه و اخلاق بهره بگیرد.
وی افزود: این کتاب به این نکته میپردازد که چرا باید درمانگران و بهویژه رواندرمانگران ادبیات بخوانند. به عبارتی نویسنده میخواهد بگوید که همه رواندرمانگران باید بدانند که در ادبیات چه میگذرد چرا که زندگی واقعی در آنجاست.
همتی ادامه داد: ما در مطالعه ادبیات و بیوگرافیها متوجه نکات بالینی بسیاری خواهیم شد که شاید در شرح حال متعارفِ پزشکی و روانپزشکی به دست نیاید. مثلاً در این کتاب به زندگینامه خودنوشت «جان استوارت میل» اشاره شده که با مطالعه آن به این نکته خواهیم رسید که چگونه این چهره بزرگ فلسفه از برخی نشانههای روانی رنج میبرده است.
وی همچنین با اشاره به این نکته که در رمانها و آثار ادبی میتوان به نشانههایی از مسائل روانی نویسندگان رسید، گفت: به باور نویسنده، گاهی رمانها و اتوبیوگرافیها دیدگاهی طبی به مخاطبان ارائه میکنند که از طریق مطالعه کتابهای پزشکیِ صرف به دست نمیآید. به عنوان مثال رمان «کوه جادو» توماس مان، بعضی از آثار ویلیام کارلوس ویلیامز، بولگاکوف و حتی اعترافات سنت آگوستین میتوانند چنین نقشی داشته باشند. همچنین با مطالعه آثار ویرجینیا وولف، سیلویا پلات، جنت فریم و... میتوان با چگونگی کنار آمدن آنان با/یا تسلیم شدنشان به بعضی از علائم اختلالات خُلقی پی برد.
این مترجم و روانپزشک همچنین درباره علت تاکید فمی اُیبُد بر ادبیات نیز اشاره کرد: اُیبُد از ایدهها و تئوریهای خود میخواهد این نکته را به رواندرمانگران گوشزد کند که وقتی کسی به عنوان بیمار به مطب شما رجوع میکند، نمیتوان با سوالات کلیشهای و از پیش تعیین شده به این نتیجه برسی که آن بیمار لزوماً افسرده یا مثلاً مضطرب است. داستان آن شخص، مشابه داستان زندگی هیچکس دیگری نیست و عواملی که باعث شده آن بیمار به مطب شما بیاید، دلایل و عوامل منحصر به خودِ او هستند.
همتی در بخش دیگری از این گفتوگو نویسنده کتاب را نیز چنین معرفی کرد: فمی اُیبُد روانپزشک معاصر بریتانیایی است که به عنوان شاعر نیز شهرت درخوری دارد و صاحب چند دفتر شعر است. او در روانپزشکی نیز بسیار صاحب نظر است و ویراستار معتبرترین کتاب در موضوع «نشانه شناسی در روانپزشکی» است. این کتاب ۱۱ فصل دارد که از آن میان پنج فصل را اُیبُد نوشته و ۶ فصل دیگر ۶ نویسنده متفاوت دارد.
همتی در ادامه درباره مشکلات ترجمه این کتاب گفت: در کتاب ارجاعات بسیاری به دهها کتاب مختلف در حوزههای رمان، مجموعه شعر و اتوبیوگرافی داده میشود. در بخش از متن به زندگینامه «میل» اشاره شده و پس از آن وارد در زندگینامه فرد دیگری میشویم که ظاهراً اختلالی روانی داشته، اما اتوبیوگرافی نوشته است.
مترجم کتاب «ادبیات و روانپزشکی» اضافه کرد: پس از زندگی این فرد زندگینامه سیلویا پلات مطرح میشود. این ویژگی باعث شد تا ما مترجمان این کتاب برای یکدست شدن متن نهایی دچار مشکل شویم. به همین دلیل با وجودیکه برخی از کتابهایی که در این اثر به آنها ارجاع داده شده، به فارسی ترجمه شده بودند، اما ما برای حفظ یکدستی دوباره آن بخشهای ارجاعات را ترجمه کردیم.
همتی همچنین درباره پیگیری مباحث میانرشتهای ادبیات و روانپزشکی در ایران اظهار کرد: بحثِ «ادبیات و روانپزشکی» سالها است که در کمیتهای به همین نام در «انجمن روانپزشکان ایران» مطرح است. استادانی چون جناب دکتر فربد فدایی و دکتر مجید صادقی از چهرههای بهنام این حوزهاند و من حمایت این بزرگان را در ترجمه اثر داشتهام.
این مترجم در پایان گفت: مخاطبان کتاب «ادبیات و روانپزشکی» فقط روانپزشکان نیستند. این کتاب دارای جنبههای مختلف ادبی، فلسفی، جامعهشناختی و البته روانشناختی است که آن را برای مخاطب عام و خصوصا علاقمندان مطالعات بینرشتهای و نقد ادبی جذاب میکند. باید تاکید کنم که بار اصلی ترجمه این اثر بر دوش دوست دانشورم جناب آقای «ناصر معین» بوده است که سالهاست در دانشگاه به تدریس زبان و ادبیات انگلیسی مشغولاند. بدون ایشان این کار هرگز به سرانجام نمیرسید. اطلاعات ادبی و روانپزشکی من بدونِ دانش عمیق آقای معین در مورد ادبیات انگلیسی برای ترجمه اثر مطمئناً کافی نبود.
دکتر ناصر همتی، روانپزشک و عضو رسمی انجمن روانپزشکان است و در کمیته «ادبیات و روانپزشکی» این انجمن عضویت دارد. «مصاحبه انگیزشی در درمان اعتیاد» نوشته ویلیام ر. میلر از دیگر ترجمههای منتشر شده همتی است.
«ادبیات و روانپزشکی» نوشته فمی اُیبُد و ترجمه مشترک ناصر همتی و ناصر معین با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه، ۲۵۰ صفحه و بهای ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان از سوی نشر نیلوفر روانه کتابفروشیها شده است.