اگر از «مجید» در قصههای مجید نوشتهی هوشنگ مرادی کرمانی بگذریم، شخصیت ماندگاری که دنیای داستان ایرانی را پشت سرگذاشته و به جامعه راه پیدا کرده باشد، نمیتوان پیدا کرد.
اغلب شخصیتهایی که نوجوانان و کودکان ایرانی در داستانها خواندهاند، غیرایرانی بودهاند. در سالهای اخیر شخصیتهای بیشماری مانند هری پاتر، نیکلا کوچولو، جودی، رامونا، جونی بیجونز، فرانکلین و.... در میان بچههای ایرانی شناخته شدهاند.
میتوان گفت که در ادبیات کودک ساختن چنین شخصیتهایی بسیار مرسوم است و بسیاری از این شخصیتها از دنیای داستانها به تلویزیون یا سینما راه پیدا یافتهاند و حتی از آنجا به دنیای تجارت و اقتصاد.
با رونقی که این نوع کتابها در بازار کتاب ایران پیدا کردهاند، کوششهایی از سوی نویسندگان ایرانی برای خلق چنین شخصیتهایی صورت میگیرد، اما هنوز نتیجه چندان درخشانی به دست نیامده است.
حال پرسش اینجاست که چرا چنین شخصیتهایی در ادبیات داستانی ایران برای کودکان و نوجوانان خلق نمیشوند؟
آیا مشکل در ناتوانی نویسندگان کودک و نوجوان ماست یا عارضه در جایی دیگر نهفته است؟ آیا رابطهای بین خلق نشدن چنین شخصیتهایی با وضعیت اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی ما وجود دارد؟ آیا این مشکل به سرمایه گذاری در صنعت نشر ایران بر میگردد؟
باز هم میتوان با طرح پرسشهایی به جستوجوی راه حل گشت و یا حتی پدید نیامدن چنین شخصیتهایی را به عنوان یک ویژگی و نه لزوما آسیب در نظر گرفت و پذیرفت که نیازی به نگرانی نیست.
با توجه به آنچه گفته شد، تصمیم گرفتیم این شماره از پژوهشنامه را به موضوع «شخصیتهای ماندگار در داستانهای کودک و نوجوان ایران» اختصاص دهیم و بحث را از پرسش نخستین همین فراخوان آغاز کنیم.
از پژوهشگران، نویسندگان و صاحب نظران دعوت میکنیم که با ارائهی مقالههای تألیفی و ترجمهای در این زمینه ما را در بهبود کیفی این شماره یاری دهند. ممنون میشویم اگر این فراخوان را برای دوستان و همکارانتان هم ارسال کنید.
محورهای پیشنهادی مقالهها
-یک شخصیت داستانی چگونه به شخصیتی ماندگار تبدیل میشود؟
نقش عوامل غیر ادبی در شکل گیری شخصیتهای ماندگار چیست؟
- نقش سینما و تلویزیون در تبدیل شخصیتهای داستانی به شخصیتهای پرطرفدار از چه قرار است؟
آیا بررسی موردی در بارهی شخصیتهای ماندگار ادبیات داستانی انجام دادهاید؟
- مجموعه داستانهایی را که حول یک شخصیت نوشته میشوند، چگونه ارزیابی میکنید؟
- آسیبشناسی کتابهای شخصیت محور از نگاه شما چیست؟
-آیا مطالعاتی تطبیقی بین داستانهای ایرانی و خارجی از منظر شخصیت انجام دادهاید؟
- اگر از کودکان و نوجوانان درباره شخصیتهای داستانی مورد علاقهشان نظرخواهی کردهاید، نتیجه چه بوده است؟
کدامند؟ موانع ادبی و ساختاری شکل گیری شخصیتهای ماندگار در داستانهای
-گزارشی از بازار کتاب کودک و نوجوان ایران و جایگاه کتابهای شخصیت محور در آن ارایه دهید.
نقد ویژه
نقد ویژهی این شماره به رضی هیرمندی اختصاص دارد که از مترجمان برجسته در زمینهی داستان کودکان است. او سالهای زیادی است که برای کودکان مینویسد و از او تا کنون آثار مختلفی منتشر شده است.
در صورت تمایل، میتوانید دربارهی آثار این نویسنده نقد بنویسید و یا موضوعی خاص را در آثارش بررسی کنید.
فهرست لاک پشت پرنده
در این دوره از انتشار پژوهشنامه بخشی به فهرست کتابهای پیشنهادی به خانوادهها، مدارس و مراکز آموزشی، کتابفروشیها و.... اختصاص یافته است. در این شماره نیز گروه کارشناسی پژوهشنامه از میان کتابهای فصل پاییز ۱۳۹۰ فهرستی پیشنهاد خواهد داد..
با این حال امکان پیشنهاد کتاب از سوی منتقدان دیگر نیز فراهم است.
چنان چه کتابی از کتابهای پاییز ۱۳۹۰ به نظرتان قابل توصیه است، میتوانید آن را به پژوهشنامه پیشنهاد کنید و در صورت تصویب در گروه کارشناسی معرفی آن کتاب را بنویسید.
در این بخش کتابها نقد نمیشوند، بلکه تنها معرفی میشوند..
حجم معرفیها حداکثر ۴۰۰ کلمه است.
مقالههای آزاد
در هر شماره از پژوهشنامه علاوه بر مقالههای مرتبط با موضوع اصلی، مقالههایی آزاد در بارهی مسایل و موضوعات دیگر ادبیات کودک نیز منتشر میشود..
پژوهشنامه از انتشار مقالات تالیفی و ترجمهای با کیفیت دربارهی ادبیات کودک و نوجوان که قبلا در مجلههای دیگر منتشر نشده باشند استقبال میکند.
شرایط مقاله و نقد
مقاله میتواند به صورت ترجمه یا تألیف باشد.
محورهای ارائه شده صرفاً پیشنهادی است و مقالات مرتبط با موضوع اصلی، میتوانند با محورهای دیگری تألیف یا ترجمه شوند.
حجم مقالات نباید بیشتر از ۲۵۰۰ کلمه باشد.
تا حدامکان مقاله تایپ شود، اما در صورتی که به صورت دست نویس ارائه میشود، لطفاً در یک روی کاغذ، با فاصلهی مناسب بین سطرها و به صورت خوانا باشد.
آخرین مهلت برای رساندن مقاله به دفتر یا ایمیل پژوهشنامه: ۲۵ اسفند۱۳۹۰
به مقالههای پذیرفته شده حق التحریر پرداخت میشود.
نشانی ایمیل: pazhuheshnameh. a. k@gmail. com
نشانی پستی: تهران، خیابان انقلاب، خیابان دوازده فروردین، خیابان شهید نظری غربی، کوچهی جاوید یکم، شمارهی ۲ طبقهی سوم
صندوق پستی: ایران- تهران ۱۱۸۷ - ۱۳۱۴۵