ایران: نام ضیاء موحد (تولد: اصفهان - ۱۲ دی ۱۳۲۱) در حوزه عمومی فرهنگ بیشتر با شعر پیوند خورده اما جدای از
این، دانشآموخته «یونیورسیتی کالج» لندن است و دکترای منطق دارد. مشتی نور سرد، نردبان اندر بیابان و غرابهای سفید از کتابهای
شعر او و منطق موجهات، درآمدی به منطق جدید و تأملاتی به منطق ابنسینا و سهروردی
از آثار او در حوزه فلسفه و منطقاند. با موحد به مناسبت ۱۲ دیماه، سالروز تولدش پیرامون
کارهایی که این روزها در دست انجام و انتشار دارد، گفتوگو کردم.
آقای دکتر! شنیدیم این روزها مشغول آماده کردن کتابی در
حوزه تخصصی و آکادمیک خود یعنی منطق هستید. درست است؟
من بعد از بازنشسته شدن، تصمیم گرفتم کاری را که مدتها
بود میخواستم انجام بدهم، شروع کنم. کتابی است با عنوان «واژهنامه توصیفی منطق».
البته این کار قبلاً انجام شده بود اما چون کامل نبود، همیشه به فکر تکمیلش
بودم. این کتاب را سال ۷۴
پژوهشگاه علوم انسانی منتشر کرد و دیگر منتشر نشد و سالهاست که کتابی نایاب محسوب
میشود. تصمیم گرفتم به جای اینکه چاپ مجددی از این کتاب منتشر شود، کاملش کنم.
با توجه به اینکه کار سنگینی است و نیاز به تمرکز دارد،
فکر میکنید چقدر نیاز به کار کردن دارد و آیا کل وقتتان را مصروف این پروژه
خواهید کرد؟
اگر اتفاق خاصی نیفتد که معمولاً میافتد و دلمشغولیهای
دیگری که معمولاً به آدم ارجاع می شود، پیش نیاید، امیدوارم بتوانم روی این واژهنامه
تمرکز کنم. به هر حال دستکم دو سه سالی طول میکشد و من امیدوارم بتوانم در این
مدت به صورت قابلقبولی روی آن کار کنم.
به هر حال دایره واژگانی علم منطق مانند همه حوزههای علوم
انسانی در دو دهه گذشته گسترش یافتهاند. با این وصف فکر میکنید چقدر به حجم نسخهای
که در سال ۷۴
منتشر شد، اضافه خواهد شد؟
بله، همانطور که گفتید واژگان منطق بسیار وسعت یافتهاند.
بنابراین کاری که من میخواهم ارائه کنم از حجم واژهنامههای معمول خیلی بیشتر
خواهد بود. کتابی که در سال ۷۴ منتشر شد حدود ۱۳۰ صفحه بود و پروژهای که من قصد دارم با گسترش آن کتاب دنبال
کنم، حداقل هزار صفحه خواهد بود.
شما دانشآموخته دکترای منطق هستید اما به طور عمومی
بیشتر به عنوان شاعر شناخته میشوید. در حوزه شعر چطور؟ مدتی از شما اثری منتشر
نشد. آیا کاری در حوزه شعر در دست انتشار دارید؟
درست است؛ مرا بیشتر به عنوان شاعر میشناسند. مجموعهای
دارم به اسم «بعد از سکوت» که از سوی نشر هرمس در دست انتشار است. این کتاب محصول
بعد از همان دوره است که گفتید چیزی از من منتشر نشد. مدتی خاموش بودم و در حالت
شعری قرار نمیگرفتم. شعرهای کتاب «بعد از سکوت» مانند اسم کتاب مربوط به دوره بعد
از سکوت بنده است. گرچه هنوز به طور رسمی منتشر نشده اما قرار است تعداد معدودی از
آن آماده و در سفری که به اصفهان خواهم داشت، رونمایی شود.
دلیل اینکه در اصفهان رونمایی میشود، چیست؟ چون زادگاه
شماست؟
به نظرم به همین خاطر باشد. به هر حال یک جلسه رونمایی و
یک جور همایش است دیگر.
نگاه شما به شعر در این مدت چقدر تغییر کرده و تجربههای
«بعد از سکوت» چگونه تجربههایی هستند؟
من از سال ۳۹ شعر قدمایی را کنار گذاشتم و به شعر نو رو آوردم. بعد برای ادامه
تحصیل در رشته منطق پنج سال به خارج از کشور رفتم. آن پنج سال، سالهای وقفه شعر
من بود. چون نمیشد هر دو کار را با هم انجام داد. مثل همین تجربه اخیر توقف شعر
که حاصلش شد کتاب «بعد از سکوت». این مجموعه ترکیبی از تجربههای متنوع من است.
بعضی از شعرها تصویریاند و در بعضیها کمتر تصویرپردازی میبینید. در مجموع این
کتاب در ادامه شعرهای گذشته من است. تأویلپذیری ویژگی بخشی از شعرهای این کتاب
است. اگرچه بعضی از شعرها هم سادهترند و ابهام کمتری دارند. در مجموع خط شعری این
مجموعه، همان خط شعری کتابهای قبلی من است.
به لحاظ زبان چطور؟
زبان در کارهای من معمولاً ساده است. من خیلی اهل
بازیگوشی با زبان نیستم. هرگز نبودهام و این مجموعه هم همینطور است.