چند قدم نزدیک‌تر

فردیناند فون شیراخ در سال ۲۰۰۹ وکالت را کنار می‌گذارد و به نویسندگی روی می‌آورد. اولین مجموعه داستان کوتاهش به نام «تبهکاری» با اقبال عمومی غیرقابل منتظره‌ای مواجه می‌شود، به حدی که تبهکاری بیش از یک سال در لیست پرفروش‌های هفتگی هفته‌نامه اشپیگل قرار می‌گیرد و در عرض یکسال قرارداد ترجمه‌ی کتاب در ۳۰ کشور بسته می‌شود. فون شیراخ که عموماً سوژه‌های داستان‌کوتاهش را از میان پرونده‌های وکالتش انتخاب می‌کند، یکسال بعد کتاب دوم خود به نام «جرم» را به بازار فرستاد. جرم هم مجموعه داستان کوتاهی از پرونده‌های زیر نظر فون شیراخ است که همچون کتاب نخست فون شیراخ مورد توجه قرار می‌گیرد. فون شیراخ پس از انتشار دو مجموعه داستان کوتاه، نوشتن رمان و نمایشنامه را تجربه می‌کند، اما ایده‌های حقوقی و جنایی دو اثر جدیدش (پرونده کولینی و ترور) را از دل پرونده‌هایش بیرون نمی‌کشد. رمان «پرونده کولینی» به قانونی در مورد محاکمه نازی‌ها پس از جنگ جهانی دوم می‌پردازد و نمایشنامه‌ی جنجالی «ترور» با ابعاد حقوقی و اخلاقی یک هواپیماربایی تروریستی درگیر است.

در سال ۱۳۹۷، سه کتاب از فون شیراخ در انتشارات نیلوفر و با ترجمه‌ی کامران جمالی منتشر شد. نخست در بهار ۱۳۹۷ «پرونده کولینی» و «تبهکاری و جرم» که برگزیده دو مجموعه داستان کوتاه فون شیراخ است، منتشر شد و سپس در روزهای پایانی سال، مجموعه داستان کوتاه «مجازات» منتشر شد. مجازات آخرین مجموعه داستان کوتاهی است که فون شیراخ منتشر کرده است. (سال ۲۰۱۸) پرونده تریلوژی دادگاه‌های فون شیراخ با این کتاب کامل شد. ترجمه‌ی فارسی مجازات شامل ۹ داستان می‌شود که بدون شک داستان «دوست» مهم‌ترین داستان کتاب است. زیرا فون شیراخ در پایان این داستان، علت روی آوردنش به نویسندگی را بیان می‌کند.

فون شیراخ ساده و روان روایت می‌کند و داستان‌هایش از پیچیدگی ادبی به دور است.  به اصل مطلب می‌پردازد و از پرگویی و حاشیه‌روی و فلسفه‌بافی پرهیز می‌کند. فضای داستان‌هایش تلخ و سرد است. شخصیت محوری داستان‌ها هم عموماً منزوی یا تک‌افتاده هستند و این تک‌افتادگی غالباً از نقصی ظاهری یا از پسِ تجربه‌ی یک اتفاق شوکه‌کننده می‌آید. بعضاً اتفاقی که برای شخصیت داستان‌هایش رخ می‌دهد، چنان کوبنده و هولناک هست که زندگی آن فرد را به پیش و پس از آن حادثه تقسیم می‌کند. با این وجود، برای پیشبرد داستانش از عواطف مخاطب سواستفاده نمی‌کند و برای بیان و نمایش فاجعه دست به دامان صفات تحریک کننده احساسات نمی‌شود.

داستان‌های فون شیراخ ویژگی مهم دیگری دارند. در داستان‌های جنایی، مشخص شدن مجرم و یا میزان حکمش و یا نحوه به دام افتادنش اهمیت بالایی دارند اما برای فون شیراخ چیزی مهم‌تر وجود دارد. فون شیراخ از نگاه خشک حقوقی به مجرم گریزان است و در عوض تلاش می‌کند با نزدیک شدن به مجرم و نشان دادن انگیزه‌اش برای ارتکاب جرم، به مخاطب امکان شناخت بهتر و دقیق‌تر از روحیات و حالات مجرم در هنگام عمل مجرمانه را بدهد. شناختی که باعث می‌شود خواننده با درک دشواری موقعیت پیش‌آمده، دست از قضاوت بی‌رحمانه‌ی مجرم بکشد و عادلانه‌تر به حادثه‌ی رخ‌داده نگاه کند.

ترجمه‌های کامران جمالی از فون شیراخ، اولین ترجمه از آثار این نویسنده/وکیل آلمانی نیست. پیش از ایشان، رحمان افشاری نمایشنامه درخشان «ترور» را ترجمه کرده بود که انتشارات مهراندیش در سال ۱۳۹۵ منتشر کرد.

مجازات

فردیناند فون شیراخ

کامران جمالی

انتشارات نیلوفر

۱۲۰ صفحه

۱۵۰۰۰ تومان