دربارهی رابطهی شمس و مولانا از وجوه مختلفی سخن گفته شده و ابعاد مختلفی از آن بررسی شده است. سؤالی که میتوان از دیدگاه روانشناختی طرح کرد این است که اگر از منظر مقالات شمس به این موضوع بنگریم، ارتباط میان «خود» و «دیگری» میان شمس و مولانا چگونه شکل گرفته است؟ به عبارت دیگر هر یک از این دو برای کشف امکانات ذهنی و روانی «خود» در «دیگری» چگونه «دیگری» را در «خود» درونیسازی کرده است. گرچه «دیگری» به مثابه متعینی بیرونی همواره وجود دارد، گاه درونیسازی شده و حیاتی ذهنی مییابد، همان چیزی که در رابطهی شمس و مولانا شاهدش هستیم. دو روح سرگشتهای که هر یک امکانات ذهنی و روانی خود را در «دیگری» میبیند و هر دو در طول فرآیند کشف یکدیگر، مرتبا دیالکتیک «خود ـ دیگری» ذهنیشان را بر هم اعمال میکنند.
اگر از منظر شمس به این رفتوبرگشتهای روانی بنگریم درمییابیم که اساس رابطهی او با مولانا، جابهجاییهای مکرر موقعیتهای ذهنی عاشقی و معشوقی برای هر دو آنهاست. تمثیلهای مختلف تکرارشونده در مقالات شمس وجوهی از این آیینهگردانیها را بازتاب میدهد.
دهمین نشست از مجموعهدرسگفتارهایی دربارهی شمس در روز چهارشنبه سیزدهم آذر ساعت ۱۶:۳۰ به تبیین «آیینهگردانی در مقالات شمس» اختصاص دارد که با سخنرانی دکتر مریم عاملیرضایی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی، در مرکز فرهنگی شهر کتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر(بخارست)، نبش کوچهی سوم برگزار میشود.