سه شنبه، ۲۸ فروردین ۱۴۰۳
مهر: کتاب «جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین» با عنوان فرعی «چقدر عجیب است که جهان باید وجود داشته باشد» نوشته طالب جابری به‌تازگی توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است.
این‌کتاب درباره مفهوم حیرت در فلسفه لودویگ ویتگنشتاین است و نویسنده کتاب در پی اندیشه‌های این‌فیلسوف درباره این‌مساله است؛ آیا در عالم امروزی، امکان حیرت وجود دارد؟ آیا سیب تراریخته‌ای که ساختار ژنتیکی‌اش دستکاری شده و می‌توان آن را به قیمت هرکیلو ۶,۵۰۰ تومان خرید، ما را حیرت‌زده می‌کند؟ آیا افتادن سیب از درخت، پس از نیروی گرانشی نظریه نیوتن و پس از خمیدگی فضا-زمانِ انیشتین و پس از نظریه ریسمان‌ها حیرت‌انگیز است؟ در دوران ما چه‌چیزی مایه حیرت است و چگونه؟
جابری نویسنده کتاب می‌گوید بسیاری از پژوهشگران فلسفه به سخن‌گفتن از جایگاه حیرت نزد ویتگنشتاین علاقه چندانی ندارند. آن را موضوعی فرعی در نوشته‌های او می‌دانند و به روحیات خاصش نسبت می‌دهند. آن‌ها معتقدند موضوع حیرت با آرای فلسفی ویتگنشتاین پیوندی ندارد. جابری معتقد است ویتگنشتاین چیز دیگری می‌گوید.
مولف کتاب پیش‌رو می‌گوید خلاف صوفیان و عارفان سنتی، حیرت ویتگنشتاین، حیرتی این‌جهانی است. هنگامی که ویتگنشتاین جهان را به مثابه معجزه می‌بیند، این‌حقیقت او را به سوی جهانی دیگر، به سوی حقیقتی ماورای آن رهنمون نمی‌شود. حیرت ویتگنشتاین از جهان، مانند حیرت هایدگر از وجود، زمینی است. مخاطب در این‌فلسفه با شهود حقایقی برتر از عوالم بالا و سیر و سلوک معنوی و کنده شدن از جهان خاک و ماده روبرو نیست بلکه ماحصل این تجربه بنیادی، اصالت زندگی روی همین کره خاکی و در کالبد همین تنِ زمینی است.
این‌کتاب ۳ فصل اصلی دارد که عبارت‌اند از «آغاز ویتگنشتاین، یک تجربه بنیادین»، «جهان از منظر ابدیت» و «وجود زبان، زبان وجود».
در فصل اول مخاطب با این۳عنوان روبرو می‌شود: پیشگفتار: شرح اندیشه ویتگنشتاین را از کجا آغاز کنیم؟، تجربه فلسفه و آغاز ویتگنشتاین، بیان تجربه بنیادین ویتگنشتاین در تراکتاتوس.
پیگیری تحول پرسش و فکر ویتگنشتاین در یادداشت‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۷، اهمیت تمایز گفتنی/نشان‌دادنی و دیدگاه‌های راسل و فرگه، sub specie aeternitatis (از منظر ابدیت)، منطق و مرزهای جهان هم عناوینی هستند که در فصل دوم درج شده‌اند. در فصل سوم هم مخاطب کتاب با این‌عناوین روبرو می‌شود: «خطابه اخلاق» و حیرت از وجود، معجزه وجود و زبان‌مندی، ویتگنشتاین و هایدگر: وجود بان زبان وجود، نردبان زبان و بی‌معنایی پرسش از معنای زندگی، پرسش‌های علمی و رازآمیزی هستی، حیرت و احساس دینی ویتگنشتاین، غار زبان‌مندی.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
بعضی از نامه‌های فرگه به ویتگنشتاین یافت نشده‌اند و فقط تعدادی از آن‌ها در دسترس‌اند. فرگه هرگز دوست صمیمی ویتگنشتاین نبود و محتوای نامه‌های او بسیار رسمی و سرد است، چیزی که چندان خوشایند روحیات حساس ویتگنشتاین نبود. فرگه در نخستین نامه‌ها که به سال ۱۹۱۴ نوشته شده‌اند، ابراز امیدواری می‌کند که ویتگنشتاین از جنگ سالم برگردد و همچنین خوشحال است که او کار علمی‌اش را در جنگ هم پی می‌گیرد. در برخی نامه‌ها اشاره‌ای کوتاه به مسائل منطق نیز وجود دارد. نامه‌ای به تاریخ ۲۸ ژوئن ۱۹۱۹ حاوی نظر فرگه درباره رساله منطقی-فلسفی است که ویتگنشتاین نسخه‌ای از آن را برای او فرستاده است. فرگه می‌گوید وقت کافی نداشته است تا قضاوت محکمی درباره آن داشته باشد. او می‌گوید فهم آن سخت بوده است، جمله‌ها بدون استدلال از پی هم آمده‌اند و معنای آن‌ها روشن نیست. به عقیده فرگه زبان روزمره برای بیان مقاصد منطقی و معرفت‌شناختی مناسب نیست و عبارت‌های رساله به توضیحات بیشتری نیاز دارند...
این‌کتاب با ۱۱۸ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۱۵ هزار تومان منتشر شده است.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
