سخن شلایرماخر با تحقیرکنندگان دین منتشر می‌شود

 مهر: نشر نی کتاب «درباره دین؛ سخنانی با تحقیرکنندگان فرهیخته‌اش» نوشته فریدریش شلایرماخر، فیلسوف برجسته آلمانی را با ترجمه محمد ابراهیم باسط در دست انتشار دارد.

فریدریش شلایرماخر (۱۸۳۴-۱۷۶۸) در این کتاب می‌کوشد نشان دهد که دین قابل تحویل به متافیزیک یا اخلاق نیست؛ دین نه درباره موجود برین است، نه درباره خیر برین؛ دین نه به شناختن مربوط می‌شود، نه به عمل کردن. دین به احساس مربوط می‌شود، اما احساسی بسیار خاص که در اثر شهود بی‌واسطه امر بی‌کرانه ایجاد می‌شود. هر انسانی به سبب موقعیت یکتایی که در جهان و در نتیجه نسبت به امر بی‌کرانه دارد، احساس متفاوتی نیز بر اثر این شهود در او ایجاد می‌شود و به این ترتیب دین‌داری هرکس خاص خود او می‌شود؛ هرچند برخی شهودها از امر بی‌کرانه چنان قدرت و نفوذی می‌یابند که می‌توانند افراد زیادی را حول خود جمع کنند و این‌ها شهودهای بنیان‌گذاران ادیان بزرگ از امر بی‌کرانه هستند.

شلایرماخر اندیشمند برجسته آلمانی، پایه گذار الهیات اعتدالی و هرمنوتیک جدید است. او به عنوان یک متکلم برجسته مسیحی دگرگونی بسیاری در الهیات پدید آورد. نقادی‌های او بر باورها و اندیشه‌هایی که کلیسا ترویج می‌کرد و مراسم مذهبی که ارباب کلیسا خواستار بودند، راه تازه‌ای برای تدوین کلام پروتستان‌ها گشود و دستاوردها و نوآوری های او در الهیات یک قرن بر الهیات پروتستان حکومت داشت. در مبحث خداشناسی شلایرماخر به خدای متشخص آن گونه که در مسیحیت تعریف شده باور ندارد. او در این زمینه مانند اسپینوزاست و در واقع در کتاب «درباره دین» هم اندیشه‌های او به شدت رنگ و بوی وحدت وجودی اسپینوزایی دارد.