کتابی در فهم طبقه

ایرنا:  کتاب فهم طبقه تالیف اریک اولین رایت با ترجمه محمدحسین بحرانی و ویراستاری نسرین اسدی جعفری از سوی انتشارات آگاه در تیر ۱۳۹۹ راهی بازار نشر شده است.

کتاب فهم طبقه نوشتۀ اریک اولین کتابی در گردآوری مقالاتی در حوزه مطالعات اجتماعیِ طبقه است. در حوزه مطالعات طبقات اجتماعی رویکردهای مختلفی در علوم اجتماعی وجود دارد و پژوهشگران متفاوتی در این حوزه با سنت‌های نظری گوناگون قلم می‌زنند. این مهم باعث شده است که چارچوب کلی تحلیل طبقاتی نیاز به ادغام بینش‌های متفاوت داشته باشد. کاری که از رهگذر توسعۀ این چارچوب‌ها می‌گذرد. برای تحقق این هدف فصل نخست کتاب سنت‌ و چارچوب‌های نظری متفکرینی نظیر ماکس وبر، اگه سورنسن، مایکل مان، دیوید گراسکی، کیم ویدن، توماس پیکتی، مالکوم واترز و گای استدینگ را از منظر دیدگاه آنان در موضوع مفهوم طبقه روشن می‌کند.

خودِ نویسندۀ کتاب یعنی اریک اولین، متعلق به رویکرد و سنت نظری مارکس‌گرایی است. اریک اولین در سنت نظری مارکس‌گرایی برای تحلیل طبقات، در نقطه مقابل تعریف طبقات برحسب درجه‌بندی، آنها را برحسب تولید تحلیل می‌کند. تولیدی که آنهم یا اساساً برحسب یک نظام بهره کشی یا برحسب روابط اقتدار، یا برحسب تقسیم فنی کار است. این چیزی است که او گونه‌های مختلف مفهوم طبقه می‌نامد. این سنت مارکس‌گرایی را هیچ کدام از محققین دیگری که ذکر شد، نمی‌پذیرند. با این حال اریک اولین در کتاب فهم طبقه کوشیده است در عین تاکید بر سنت مارکس‌گرایی در تحلیل طبقه، رویکردهای مقابل را نیز در سنجه نقد و تببین قرار دهد. نقد و تحلیلی که نه لزوما با هدف شکست رقیب و خصم است، بلکه می‌کوشد به ابعاد جالب و مفید انواع چارچوب‌های نظری و تحلیلی مقابل بنگرد و اگر هم به کاستی‌ها و ضعف‌ها و ناکارآمدی‌های آنان اشاره می‌کند، این کار را در کنار بهره بردن از بصیرت‌های یاری‌بخش و نکات ارزشمند آنها انجام دهد. دیگر هدف این کار روشن شدن تفاوت‌های مسکوت مانده در میان این رویکردهای مختلف نظری از حیث تحلیلی است. اریک اولین از این روی نقد روشن و ارزیابی چارچوب‌های نظری متفکرینِ پیش‌گفته را نقد فضیلت‌جو و نه عیب‌جو می‌نامد.

در کنار روش نقدی که اولین آن را نقد فضیلت‌جو می‌نامد و هدفش یافتن بصیرت‌های ارزشمند رویکردهای گوناگون در فهم طبقه است، کتاب می‌کوشد که به شکلی روشمند این بصیرت‌های اخذ شده از سنت‌های نظری مختلف را در چارچوبی گسترده‌تر ادغام کند. از این روی پیشنهاداتی برای ادغام اندیشه‌های کلیدیِ جریان‌های مارکس‌گرا و غیرمارکس‌گرا در تحلیل طبقاتی در مباحث کتاب ارایه می‌گردد.

کتاب مفهوم طبقه در سه بخش تنظیم شده است. در بخش نخستِ پس از پیشگفتار، چارچوب‌های تحلیل طبقاتی محل بحث است. در این فصل از سایه بهره‌کشی در تحلیل طبقاتی وبر، بنیادهای فرانظری نابرابری پایدار چارلز تیلی، طبقه، بهره‌کشی و رانت و چارچوب‌های تحلیلی متفکرینی نظیر مایکل مان و اگه سورنسن سخن به میان می‌آید. در بخش دوم طبقه در سدۀ بیست و یکم عنوان بحث است. شغل همچون خرده طبقه، ابهام مفهوم طبقه، مباحثی در زمینه مرگ طبقه و ... از جمله مباحث مطرح‌شدۀ این فصل‌اند. بخش سوم کتاب به ستیز و سازش طبقاتی اختصاص دارد. قدرت طبقۀ کارگر، منافع طبقه سرمایه‌دار و سازش طبقاتی و سازش و ستیز طبقاتی در عصر رکود و بحران از جمله مباحث مطرح این فصل هستند.

گفتنی است که کتاب مفهوم طبقه، نوشتۀ اریک اولین و ترجمۀ محمدحسین بحرانی، توسط انتشارات نگاه در تابستان سال ۱۳۹۹ در شمارگان ۵۵۰ نسخه و در ۳۲۸ صفحه و قیمت ۶۵ هزارتومان به بازار نشر عرضه شده است.