کد مطلب: ۲۴۰۵۳
تاریخ انتشار: دوشنبه ۲۹ دی ۱۳۹۹

تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمین

تا اوایل روزگار قاجاریه ما مرجع خودمان هستیم، همچنان ایرانی هستیم و خود را کانون جهان ، و نَه حاشیه و ‌پیرامون، می‌دانیم. درست است که از اواخر دورهٔ صفویه به حاشیه رفته‌ایم اما تا اوایل روزگار قاجاریه ایرانی ، کمابیش ، هنوز آن حس و فکر قدیم را دارد که ایران دلِ عالم است و پادشاه ایران هم قبلهٔ عالم است. باور دارد که ایران مرکز و محور عالم است. در واقع یک حس برتری نسبت به دیگران دارد.
اما از اوایل روزگار قاجاریه ، و حتی اندکی پیش از آن ، به تدریج فرنگستان - اروپا و غرب - برای ما تبدیل به گونه‌ای جامعه‌ی آرمانی یا آرمانشهر شد و مرجعیت پیدا کرد و مرجعیت و محوریت خودمان از دست رفت. از کانون به پیرامون رانده شدیم. اینجاست که مفهوم عقب‌ماندگی شکل می‌گیرد که مفهومی مدرن در وضعیتی جدید است. مفهوم و اندیشه‌ی زوال و انحطاط را از قدیم داشتیم؛ اما مفهوم‌هایی چون عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی و... در منظومه تفکر و معرفت مدرن پدیدار شدند و رواج پیدا کردند و این دو را نباید با هم درآمیخت.
بسیاری معتقد بودند علت و عامل بدبختی ما استبداد و بی‌قانونی‌ست و علت و عامل پیشرفت و برتری فرنگی‌ها ( اروپایی‌ها و غربی‌ها ) دموکراسی و قانون‌مداری است، اما کمتر کسی سوال کرد که چرا اینجا استبداد آمد و ریشه‌دار شد و آن سو دموکراسی و قانون‌مداری آمد و چیره شد. اگر هم در این باره پرسشی شد در بیشتر موارد پاسخ‌های شتابزده و سطحی گرفت و راه به جایی نبرد.
اگر قرار باشد که وضعیت تفکر ما بهبود یابد مورخان باید دست به دست هم بدهند و تاملی فیلسوفانه در تاریخ داشته باشند و دست از این کلان‌روایت‌ها و کلیشه‌ها که درباره‌ی تاریخ ما جاافتاده بردارند و فارغ از تبعات و درگیری‌های ایدئولوژیک، به شکل روشمند درمورد مسئله اندیشه کنند.

0/700
send to friend
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST