چندپرسی شمس تبریزی که بود؟

اعتماد: چندپرسی شمس تبریزی که بود؟/ چشم جیحون بین و از دریا مپرس
شمس و مولانا از شگفتی‌های تبار انسانی هستند که بر بسیاری از شاعران، عارفان و عموم مردمی که با آثار آنان انسی داشته‌اند، تاثیر گذاشته‌اند. حالات و لحظات خاصی در زندگی هر دو پدید آمده است که زبانزد است و کم‌نظیر. رفتارها و گفتارها و آثارشان نیز نادر است. لحظه آشنایی مولانا با شمس از لحظات به یاد ماندنی تاریخ است. شمسی که مولانا را دگرگون ساخت و شوریدگی و عشق را در وجود او متبلور کرد. نام شمس همواره با مولانا پیوندی ناگسستنی دارد و تصور این دو شخصیت، جدا از یکدیگر، امری بسیار دشوار است.
شمس که بود که چنین توفانی به وجود آورد و آتشی این‌چنین عظیم در درون مولانا افروخت؟ درباره ارتباط روحی شمس و مولانا بسیار گفته و نوشته‌اند و به نوشته دکتر شفیعی کدکنی در مقدمه گزیده غزلیات شمس تبریزی، شمس چیزی نیست مگر بازتابی از روح مولوی، یا آینه‌ای که مولوی تجلیات عاطفی و روحی خود را در آن مشاهده می‌کند. از شمس فقط مقالات او در دست ماست و بازتاب اندیشه و رفتارش در غزلیات مولانا. شمس و مولانا فقط سه سال در کنار هم بودند و این سه سال، قرن‌ها فرصت بحث و گفت‌وگو و تامل را برای مخاطبان در باب زندگی، عشق، عرفان، مرگ و دیگر مفاهیم و مسائل مهم بشری فراهم کرد. مقالات شمس زمان زیادی نیست که در اختیار ماست و خوانده می‌شود و مردم با آن آشنا شده‌اند. به قول دکتر شفیعی کدکنی، کسی که در این کتاب به تامل بنگرد، آذرخش‌های پراکنده شب‌های بهاری را به یاد می‌آورد، یک لحظه فضا با گفتار او روشن می‌شود و باز سکوت. باز روشنی و باز سکوت. این خصلت ذاتی او بوده است که در همه احوال آمادگی برای سخنوری و گفتارهای منظم نداشته است، با این همه آنچه باقی مانده است از گرانبهاترین بخش‌های میراث اندیشه و ذوق بشری در فرهنگ ایرانی است.
مرکز فرهنگی شهر کتاب برنامه بیست ساله‌ای از سال ۱۳۸۶ برای شناخت بیشتر آثار و اندیشه‌های بزرگان فرهنگ ایران و اسلام تدوین کرد که چهارده سال از این بیست سال سپری شد و در این مدت بیش از هفتصد درسگفتار درباره مولوی، فردوسی، سعدی، عطار، حافظ، نظامی، خاقانی، ناصرخسرو، بیهقی، خواجوی کرمانی، سنایی و عبید زاکانی با حضور صاحب‌نظران و استادان برگزار کرد که در پانزده ماه گذشته نزدیک به پنجاه درسگفتار درباره شمس تبریزی در شهر کتاب برگزار شد تا زمینه شناخت عمیق‌تر و گسترده‌تر شمس تبریزی فراهم شود. به امید حق و با همکاری اصحاب اندیشه و فرهنگ از روز چهارشنبه هشتم بهمن «درسگفتارهایی درباره بوعلی سینا» آغاز می‌شود تا در یک سال آینده، دریچه دیگری برای شناخت مخاطبان با این فیلسوف و دانشمند ایران و جهان گشوده شود.