گلایه ناشران از مشکلات چاپ کتاب با افزایش قیمت کاغذ

اطلاعات: سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب بعد از دو سال وقفه، از ۲۱ اردیبهشت امسال آغاز به کار کرد و انتظار می رفت با توجه به عطشی که این دو سال دوری از کتاب در مردم ایجاد کرده، امسال شاهد برگزاری یک نمایشگاه باشکوه باشیم.

به گزارش خبرنگار اطلاعات، صبح روز جمعه، با فرض آن که نمایشگاه در روزهای تعطیل پرمخاطب تر است، رهسپار مصلای تهران شدم تا میزان استقبال مردم از این نمایشگاه را بررسی کنم. از همان ابتدای خروجم از راهروهای متروی مصلا به سمت نمایشگاه، شاهد بودم که تعداد زیادی از جوانان به سمت نمایشگاه و شبستان می روند که نوید یک استقبال بی نظیر از کتاب و کتابخوانی را می داد. سالن ها و راهروهای شبستان به نسبت روزهای اول دوم نمایشگاه خیلی شلوغ تر بودند اما در دست مردم کتاب های چندانی نمیدیدم.

پورجعفری مسؤول غرفه انتشارات گستره وضع نمایشگاه را در مقایسه با نمایشگاه های دوره های قبل نامناسب توصیف کرد و گفت: استقبال از نمایشگاه امسال به نسبت دوره های قبل خیلی پایین بوده است. روزهای تعطیل در دوره های قبل آن قدر شلوغ بود که مردم هنگام عبور از راهروها به زور از کنار هم عبور میکردند ولی امسال می بینید که راهروها هم خلوت است. درست است که فضای راهروها به خاطر شرایط کرونایی عریض تر شده، ولی تعداد غرفه ها نسبت به دوره های قبل خیلی کمتر است؛ بسیاری از ناشران بزرگ امسال در نمایشگاه شرکت نکرده اند و همین موضوع در کاهش استقبال مخاطبان اثرگذار بوده است.وی ادامه داد: وضعیت فروش کتاب هم مساعد نیست؛ اگر هم فروشی باشد، بیشتر در زمینه کتاب های فانتزی با مضامینی چون «چگونه یک شبه پولدار شویم»، «چگونه زندگی موفق بسازیم» و اینگونه کتاب ها است. قیمت این مدل کتاب ها هم به نسبت پایین تر از کتابهای فاخر و پرمحتواست.

دکتر حسین شیخ رضایی مدیر انتشارات کرگدن هم معتقد است امسال نسبت به دوره های گذشته نمایشگاه خیلی خلوت است. فروش مجازی هم خیلی قوی نیست زیرا همین چند ماه پیش یک دوره نمایشگاه مجازی برگزار شد و هم اینکه اوضاع اقتصادی مردم جالب نیست. کتاب هم تبدیل به یک کالای گران شده است. یکسری ناشران بزرگ هم در نمایشگاه شرکت نکرده اند و همین موضوع از میزان استقبال مردم از نمایشگاه به شدت کاسته است.

وی با اشاره به دغدغه ناشران در زمینه تأمین کاغذ برای نشر کتاب گفت: تصور من آن است که اگر اوضاع کاغذ به همین صورت باشد و به ویژه آن که اگر وزارت ارشاد دیگر به ناشران کاغذ ندهد، بسیاری از ناشران کوچک و متوسط تا آخر سال دوام نخواهند آورد و تنها همان کتابهایی که دارند را می توانند بفروشند و دیگر نمی توانند کتاب تازه ای چاپ کنند. اگر ناشر بخواهد کتاب را با قیمت آزاد بخرد، نیازمند یک سرمایه اولیه هنگفت است و با توجه به آنکه برگشت سرمایه چندانی ندارد، تولید کتاب برایش مقرون به صرفه نیست و نمی تواند با این اوضاع کار کند.

رؤیا پورآذر مسؤول نشر اطراف درباره میزان استقبال از نمایشگاه گفت: همکارانم که از روز اول در نمایشگاه حاضر بوده اند، می گویند استقبال خوب بوده است. البته منظور ما از استقبال، صرفا فروش خوب نیست بلکه آشنایی مخاطب با نشر هم ملاک مهمی است. مسأله نشر ما در نمایشگاه امسال این است که تمامی ناشران حاضر در بخش فیزیکی نمایشگاه را ملزم کرده اند در نمایشگاه مجازی هم حاضر باشند و ما که یک نشر کوچک هستیم، باید دو تا کادر فروش متخصص داشته باشیم که یکی در نمایشگاه فیزیکی و دیگری در نمایشگاه مجازی فعالیت کنند و پاسخگوی مشتریان باشند. نمی دانم منطق اینکه ناشر باید همزمان در نمایشگاه مجازی هم حضور داشته باشد چیست؟ به ویژه آن که چند ماه پیش یک نمایشگاه مجازی داشتیم.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم در زمینه کتاب کار فرهنگی کنیم، باید به این سمت برویم که مثل همه نمایشگاه های دنیا، نمایشگاه محل معرفی کتاب و نزدیک شدن ناشر با مخاطب باشد؛ یعنی برنامه ریزی ناشر در نمایشگاه باید این باشد که دایره مخاطبش را وسیع کند نه اینکه فروشش را بالا ببرد. حتی در بعضی نمایشگاه ها، ناشران ثبت سفارش دارند ولی آنجا چیزی نمی فروشند بلکه سفارش را چند روز بعد برای مشتری ارسال می کنند. در این صورت، نوع نگاه مخاطب به نمایشگاه کلا تغییر می کند و این کار شدنی است و ترکیبی از نمایشگاه حضوری و غیرحضوری خواهد بود.

وی درباره آینده نشر کشور با توجه به قیمت کاغذ و مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: سعی می کنیم به آینده فکر نکنیم چون چندان جالب نیست. خیلی از کتاب ها را به سختی تجدید چاپ کردیم و چند تا از آنها را نتوانستیم تجدید چاپ کنیم. ما از شروع کار مان در انتشارات، فرضمان این بود که کتاب آسان و ارزان به دست مخاطب برسانیم ولی سرعت افزایش قیمت ها آنقدر زیاد است که گاهی قیمتی که روی کتاب می زنیم، کفاف هزینه های چاپ خود آن کتاب را نمی دهد.

مسؤول غرفه نشر رسپینا که در حوزه روان شناسی، رمان و کودک فعالیت می کند هم میزان استقبال را نسبت به دوره های قبلی کمتر توصیف کرد و گفت: البته شرایط کرونایی هم می تواند علت آن باشد ولی در نمایشگاه مجازی هم فروشمان مثل گذشته نیست. هزینه های چاپ و نشر هم بالا رفته و به سختی کار می کنیم.

خانم ماهرالنقش مدیر انتشارات قناری دریایی گفت: به علت اینکه نشر کوچکی هستیم و تعداد کتاب هایمان کم بود، به ما اجازه شرکت در نمایشگاه نمی دادند و بعد از تلاش بسیار در آخرین لحظه غرفه را تحویل گرفتیم. انتشارات ما کتاب های نفیس چاپ می کند و خدا را شکر مردم درک خوبی نسبت به این نوع کتاب ها دارند. به نسبت آن چه فکر می کردیم، مردم استقبال خوبی از غرفه ما داشتند و هم از طراحی کتاب ها خوششان می آمد و هم از طراحی غرفه. فروشمان هم، چه به صورت فیزیکی و چه مجازی، بد نیست. ما اولین بار است در نمایشگاه شرکت کرده ایم. برای ما مهم آن بود که در دل کتاب و کتابخوانی جا داشته باشیم و مردم با ما آشنا شوند. خوشحالیم که مردم کتاب های نفیس را می شناسند. من به آینده امیدوارم و دوست دارم مسؤولان به حوزه کتاب و فرهنگ توجه بیشتری داشته باشند و کاری کنند که فرهنگ کتاب و کتابخوانی به بالاترین درجه برسد.

رضانیا، مدیر انتشارات کوله پشتی نیز بیان کرد: نمایشگاه امسال به مراتب ضعیف تر از دوره های قبل است و چیدمان غرفه ها مناسب نیست زیرا ارزیابی درستی از حجم کتاب های تولیدشده توسط نشرها نداشته اند و در چینش غرفه ها و اختصاص آنها به ناشران، خوب عمل نکردند. امسال چند تا از ناشران بزرگ نیامدند و غرفه خالی هم داریم. مخاطبان هم تا حدودی به سیستم مجازی عادت کرده اند و من فکر می کنم تا چند سال آینده این نمایشگاه جمع شود.

وی افزود: افزایش قیمت کتاب، در کنار قیمت سایر اقلام، در استقبال مخاطبان اثر داشته و ما کاغذ از بندی ۲۰۰هزار تومان در سال ۹۸ به بندی ۶۰۰هزار تومان رسیده است. طبیعتا باید ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد در قیمت کتاب افزایش داشته باشیم و این شرایط برای حوزه کتاب بسیار نگران کننده است.