تریسی تیرواس و دزد آرزوها

آرمان ملی: «دزد آرزوها» رمانی است به قلم «تریسی تریواس» در ستایش آرزوداری. این اثر روزهایی از زندگی دخترکی آرزومند به نام گریفین را روایت می‌کند که ناگهان خود را در میانة ماجرای سکه‌هایی می‌یابد که پیرزنی آرزودزد آن‌ها را از فواره‌ی آرزوها ربوده است. حال گریفین می‌کوشد آرزوهای به یغمارفته را به صاحبانش برگرداند و در این میان داستانی را رقم می‌زند بس خواندنی. گریفینِ نوجوان به هم‌نسلان خود می‌آموزد که «آینـده متـعـلق بـه‌کسـانـی اسـت که زیـبـایی رویـاهایشـان را بـاور دارنـد.» او که به ظاهر قربانی حقة پیرزن آرزودزد و وارونگی در برآورده شدن آرزوهایش شده، با شجاعت و تدبیر خود را به یک قهرمان بدل می‌سازد. تریواس را می‌توان نویسنده‌ای نوقلم دانست که «دزد آرزوها» دومین اثر در کل و نخستین اثر ادبی او به‌طور خاص است. او دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ادبیات انگلیسی است. نخستین رمان تریواس که یک فانتزی-نوجوان است با استقبال قابل قبولی مواجه شده و نقدها و مرورهای جالب‌توجهی در مورد آن نگاشته شده است. موضوعی که تریواس در این اثر به آن می‌پردازد بدیع است و او توانسته با قلمی جذاب و ماجراجو این موضوع پرکشش را پرداخت کند. وی در پایان هر فصل عباراتی انگیزه‌بخش ارائه می‌کند که می‌تواند در جمع‌بندی ذهن مخاطب سودمند باشد. تریواس به زیبایی هم‌آیی آرزو، تلاش و تدبیر را تصویر می‌کند و اجازه نمی‌دهد مخاطب به ورطة آرزوپروری صرف بیفتد؛ «ما بـایـد پشـتـکـار داشـتـه بـاشـیم و مـهـم‌تـر از هـمـه بـه‌خـودمـان اعتـماد داشـتـه بـاشـیـم.» و بدین ترتیب مرز خیالبافی و آرزوداری را پررنگ می‌کند. ویژگی دیگر «دزد آرزوها» این‌است که در عین فانتزی بودن، گاه به راحتی باورپذیر است. ضمن آنکه تریواس به خوبی از عنصر هیجان برای همراه کردن مخاطب با داستان بهره برده است. توانایی‌های گاه شگفت‌آور گریفین و دل به ماجرازدن‌هایش در برخی صحنه‌ها می‌تواند به انقباض عضلات خواننده منجر شود! درعین‌حال، گریفینِ تریواس این تصویر را در برابر دیدگان خواننده ترسیم می‌کند که «آینـده متـعـلق بـه‌کسـانـی اسـت که زیـبـایی رویـاهایشـان را بـاور دارنـد.» «دزد آرزوها» را آروشا زاده‌امیدی با ترجمه‌اش برای اولین بار به مخاطب فارسی زبان معرفی کرده است؛ موضوعی که بابت آن باید هم قدردان او بود و هم ناشرش. پذیرش مخاطرات ترجمه و نشر اثری از نویسنده‌ای جدید در ایران ماجراجویی است و به نظر می‌رسد نشر «هیرمند» و مترجم این مخاطرات را پذیرفته‌اند. زاده‌امیدی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه است و پیش از این آثار دیگری در حوزه کودک و نوجوان ترجمه و منتشر کرده است. از آنجا که نگارنده ویراستار اثر دیگری از او با عنوان «بزرگ شدن خواب و خیاله» بوده است، می‌تواند نگاهی منصفانه‌تر به ترجمة وی داشته باشد. این مترجم آشنایی قابل‌قبولی با ظرفیت‌های زبان فارسی دارد و در ترجمة آثار کودک مخاطب را به خوبی مدنظر قرار می‌دهد. در این میان نکته‌ای که به نظر مهم می‌آید، ترجمة عنوان کتاب است. عنوان کتابِ تریواس Whish Stealers است که مترجم آن را به «دزد آرزوها» ترجمه کرده است. با مقایسة ظاهری نیز می‌توان دریافت که ترجمة ارائه شده الگو و مفهوم مدنظر نویسندة اصلی را بیان نمی‌کند. نویسندة اصلی از «دزدان آرزو» صحبت می‌کند و ترجمه از یک «دزد آرزوها». شاید دلیل این انتخاب وجود پیرزن آرزودزد به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی باشد. اما با توجه به برخی جملات الهام بخشی که تریواس در کتاب به آن‌ها اشاره کرده و البته رسالتی که به دنبال تبیین آن است، به نظر می‌رسد «دزدان آرزو» مفهومی جامع‌تر را ارائه کرده و می‌تواند عنوان مناسب‌تری برای کتاب باشد. در اینجا به یکی از این جملات اشاره می‌شود: «دزدهای آرزو مردم رو بخاطرِ تلاش کردنشون خجالت زده می‌کنن، ...» یکی از ویژگی‌های ترجمة زاده‌امیدی که در «دزد آرزوها» نیز به چشم می‌آید و بر غنای کتاب افزوده، پیرامتن ارائه شده از سوی مترجم در قالب پاورقی‌هاست. در خصوص پاورقی نوشتن در ترجمه‌ها اختلاف نظرهایی وجود دارد. اما نگارنده بر این باور است که حجم و اهمیت پاورقی ارائه شده است که تعیین می‌کند نویسنده یا مترجم توانسته یا نتوانسته از این ظرفیت بهره ببرد. پیرامتن‌های به‌جا و به‌اندازه در رمان‌های نوجوان با توجه به جذابیت‌هایی که دارند می‌توانند پیوست‌های دانش‌افزایی برای نوجوانان باشند. مترجم «دزد آرزوها» در ترجمة گفت‌وگوها از شکسته‌نویسی در دستور استفاده کرده که به نظر می‌رسد با توجه به مخاطب راهبرد قابل قبولی است. مع الوصف امید است خوانندگان این اثر از خواندنش لذت ببرند.