اطلاعات: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری در آیین بزرگداشت لسان الغیب حافظ شیرازی افزود: حافظ، زبان ناگفتنیهای ما است و هر ایرانی به قدر فهماش خود را از این دریای معرفت سیراب میکند. کاش من هم میتوانستم مثل شما ادیبان دل به دریای معرفت او بسپارم و به این نیاز با زبان خود او بپردازم، ولی چه میشود کرد که در این باب متاسفانه از ظرافتهای معنوی و زبانی او به دورم و از داشتن زبان لطیف و هنرمندانه شما محرومم چرا که تجربهام در زمینه کارهای اجرایی است.
وی یادآور شد: بهتر است دست اندرکاران امور اجرایی وقتی به جمع صاحبان فضیلت و دانش میآیند، لب بربندند و گوش بگشایند، مخاطب باشند نه متکلم و متناسب با جایگاه مسئولیت خود، سخن گویند.
معاون اول رئیسجمهوری گفت: به نظر میرسد نزدیک شدن نگاه حکمروایی به ذهن و زبان حافظ برای جامعه امروز ما منافع فراوانی داشته باشد و نه تنها جامعه ایرانی بلکه دولت هم در ایران نیازمند آن است که خود را در آینه حافظ بازبیند. چرا که مفهوم دولت هم مثل هر موضوع ایرانی، در اندیشه اجتماعی و اخلاقی حافظ جا دارد.
جهانگیری خاطرنشان کرد: نگاه حافظ نقادانه و موشکافانه و چندوجهی و در عین حال صریح است و چه بهتر که متفکران و محققان امروز برای انسانیتر و اخلاقی ترشدن نظام اجرایی کشور طرحی نو دراندازند و اندیشه حافظ را علاوه بر جامعه و مردم، به درون دولت و دستگاههای رسمی نیز وارد کنند.
او افزود: اگر دولتها و دولتمردان از همین منظر به فرصتها و تهدیدهای پیش رو جامعه و کشور بنگرند، در اوضاع امروز و فردای ما بهبود به وجود میآید.
تقدم عدالت بر عبادت
جهانگیری سپس از تقدم عدالت و دادگری بر عبادت و اطاعت در حکمرانی به عنوان یکی دیگر از مفاهیم اساسی تفکر حافظ یاد کرد و افزود: در اندیشه حافظ، دادگری و عدالت وظیفه نخست صاحبان قدرت است و به نظر او قدر یک ساعت کاری که در آن داد باشد، از طاعت و زهد صد ساله برای حکمرانان بیشتر است. مقبولیت دولتمردان به این اعتبار از دادگستری آنان در عمل نشأت میگیرد و به زبان خود او، به قد و چهره آن کس شاخ خوبان میشود که به جای تکیه بر زر و گنج و دُر، دادگستری پیشه کند و در پی دلجویی از فرودستان باشد.
جهانگیری همچنین به مفهوم مدارا و پرهیز از خشونت درتفکر حافظ اشاره کرد و گفت: در ذهن و زبان حافظ گفتمان غالب رواداری، پرهیز از خشونت و ترویج صلح و دوستی است؛ به نظر او آسایش دو گیتی تفسیر دو حرف بیش نیست؛ با دوستان مروت و با دشمنان مدارا و آن کس که خشونت پیشه کند سود و سرمایه خود را یکجا به باد میدهد.
او با تاکید بر این مطلب که برای هر دولت و قدرتی هیچ رویکردی خوش فرجامتر از مدارا در برابر شهروندان و زدودن ابعاد مختلف خشونت از سازمان جامعه و روندهای حاکم بر اداره امور نیست، به مقوله پرهیز از عیب جویی و اعتقاد به برائت در تفکر حافظ اشاره کرد و گفت: از نظر حافظ کلام انسانی در باور به پاکی ذات اوست، آنکه در پی عیب جویی و متهم انگاشتن دیگران است بهرهای از ارزشهای والای انسانی ندارد و با چنین نگاهی مسئولیت دولت و دولتمردان در برابر شهروندانش در مرحله نخست، مسئولیتی اخلاقی و حقوقی بر پایه حفظ حریمها و حرمتها است.
شریک لحظههای زندگی
جهانگیری اظهار داشت: حافظ به واقع شریک همه لحظههای زندگی واقعی شهروندان و حاضر در هر ساحتی از حیات اجتماعی آنان است و از این رو مدام انسان را به میانه روی و اعتدال در جنبههای مختلف وجود دعوت میکندو از اعمال زور، افراط و تزویر به هر نام و هر جا، بر حذر میدارد که اگر این بینش و منش در اخلاق و رویههای اصحاب قدرت و کارگزاران هر دولتی درآید آسایش و آرامش همگانی و پیشرفتهای اجتماعی به دنبال آن میآید.
معاون اول رئیسجمهوری افزود: ما مسئولان که غرق در کارهای روزمره و اجرایی هستیم، سخت نیازمند نگاه و سخن نو هستیم. نیاز ما پاک شدن ذهنها و دیدهها در حکومت و جامعه از رسوباتی است که کارهای خدمت و پیشرفت را دشوار میکند و توان شما کمک به دولت و مردم در مورد زدودن غبارها و موانع از اندیشهها و زبانها و رفتارها است.
آیتالله اسدالله ایمانی، نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز نیز در سخنانی حافظ را زمینهساز گسترش اندیشه اسلامی و ایرانی در دنیا دانست و گفت: اشعار حافظ دل مردم دنیا را تسخیر کرده است و این افتخار بزرگی برای مردم ایران زمین است که ارزشهای انسانی و اسلامی خود را با زبان بزرگانی مانند حافظ و سعدی گسترش دهند. باید با زنده نگه داشتن این گوهرهای تابناک ادبیات فارسی و ترجمه اشعارشان به زبانهای دنیا، موجبات گسترش فرهنگ اسلامی ایرانی را بیش از پیش فراهم آورد.
او عشق و مهرورزی در اشعار حافظ را یگانه راه رسیدن به انسانیت دانست و افزود: بعد از گذشت سالها، هنوز شیوایی کلام حافظ سراسر قلمرو بشری را گرفته است.
حافظ روحی تازه در غزل دمید و نوع جدید غزل عاشقانه را به همراه اندیشههای عرفانی و الهی، به جهانیان معرفی کرد.
امام جمعه شیراز با تاکید بر این مطلب که غزل برای حافظ مامنی بود تا ناخوشیهای زمانه را بیان کند، گفت: هنر حافظ در غزلسرایی، پیوند دادن مطالبات جامعه و مباحث عرفانی بود که این توفیق نیز مدیون وابستگی او به کلام قرآن بود و بسیاری از شاعران خارجی و داخلی از جمله گوته آلمانی، جامی، حیدری تبریزی، صائب تبریزی، حافظ اصفهانی، وصال شیرازی، قاآنی، ادیب نیشابوری، عارف قزوینی، ملک الشعرای بهار و شهریار، متأثر از کلام حافظ شعر سرودند.
وی با بیان اینکه امروز ادبیان جهان، ایران را با نام دو شاعر پر آوازه شیراز، حافظ و سعدی میشناسند، افزود: هنوز کسی نتوانسته است ملاحت، شیوایی، پختگی و زیبایی کلام حافظ را تقلید کند.
در این آیین از زوج حافظپژوه ایتالیایی به دلیل ترجمه دیوان حافظ قدردانی به عمل آمد و از کتاب حافظ، ترجمه شده به زبان ایتالیایی نیز رونمایی شد. «جان روبرتو اسکارچیا» و «ماریا اسکارچیا» زوج ایتالیایی سالها تحقیقات گسترده، مستمر و گوناگونی درباره حافظ داشتهاند.