سه شنبه، ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳
نشست هفتگی شهر کتاب عصر سه‌شنبه، 19 خرداد 1388 به نقد و بررسی کتاب «ادبیات و فلسفه در گفت‌وگو» اثر گادامر اختصاص یافت. این جلسه با حضور بیژن عبدالکریمی، علی عبداللهی و زهرا زواریان مترجم کتاب برگزار شد. این کتاب سه فصل دارد که گادامر در این سه فصل به اشعار گوته، هولدرلین و ریلکه پرداخته است.
او در این کتاب با پرداختن به ارتباط ادبیات و فلسفه و با استفاده از روش هرمنوتیک در ارتباط با متن صحبت می‌کند و این پرسش را طرح می‌کند که آیا بر اساس نظریات زیباشناختی می‌توان متن را فهمید یا خیر؟ کتاب را رابرت پاستیک استاد زبان و ادبیات دانشگاه میشیگان آمریکا به انگلیسی ترجمه کرده است.
او مجموعه مقالات و سخنرانی‌های گادامر را گردآوری کرده و بعضی از مطالب را در پاورقی کتاب نیز توضیح داده، پاستیک هدف گادامر از این سخنرانی‌ها را احساس خطر از گرایش جامعه ادبی آلمان به فرمالیسم می‌خواند، او می‌گوید: گادامر با نقد ادبی و نظریه‌‌پردازی‌های رایج در دانشگاه‌ها مخالف است و اعتقاد دارد که این شیوه‌ها نمی‌تواند ما را به شناخت حقیقت برساند.
در این نشست بیژن عبدالکریمی با طرح این پرسش که فلسفه و ادبیات چیست و این دو چه نسبتی با هستی ما دارد؟ گفت: همین که می‌پرسیم فلسفه چیست وارد معرکه فلسفه می‌شویم اما بدون اتخاذ یک موضع فلسفی نمی‌توانیم تعیین کنیم فلسفه چیست. یعنی یا باید کانتی باشیم یا هایدگری. هر پاسخی که برای این سؤال برگزینیم تقدیر ما دگرگون خواهد شد.
وقتی از نسبت میان ادبیات و فلسفه صحبت می‌کنیم، باید مشخص کنیم ادبیات و فلسفه کدام دوره مد‌نظر ماست. چرا که فلسفه و ادبیات هر دوره ویژگی‌های خاصی دارد که باید به آن توجه کرد. وقتی از نسبت میان فلسفه و ادبیات صحبت می‌کنیم گویی میان آن دو شکاف وجود دارد و وقتی این شکاف را می‌بینیم به این معنی است که ادبیات و فلسفه هر‌کدام بازتاب ساحتی از وجود ماست.
بنابراین وقتی میان ادبیات و فلسفه شکاف وجود دارد در وجود ما هم شکاف وجود دارد. عبدالکریمی سپس به نقل قولی از کانت اشاره می‌کند که: «کانت می‌گوید ادبیات راهی است که ما را به ساحتی سوق می‌دهد که با مقولات علمی و متافیزیکی تفاوت دارد و انسان مدرن امروزی می‌تواند وجود تکه تکه خود را در ساحت تجربه شاعران به وحدت برساند و از بیهودگی و بی‌معنایی رهایی یابد. به عبارتی دیگر ما در شعر می‌توانیم به ذات حقیقت برسیم.»
دیگر سخنران این مراسم علی عبدالهی مترجم ادبیات آلمانی درباره کتاب «ادبیات و فلسفه در گفت‌وگو» گفت: ترجمه این کتاب از چند جهت برای ما اهمیت دارد، از یک جهت این کتاب درباره موضوعی نوشته شده که همواره مناقشه‌انگیز بوده است یعنی تعریف ادبیات و فلسفه و رابطه آن دو. دومین اهمیت آن این است که رویکرد گادامر درباره نقد شعر و شاعران بسیار تازه است و او در نقد تنها به خود متن تکیه می‌کند و برای ما ایرانی‌ها که در نقد شعر به خود متن تکیه نمی‌کنیم راهگشاست.
اهمیت دیگر این کتاب در این است که گادامر درباره سه شاعر برجسته آلمان که از چکادهای ادبیات و تفکر آلمان و جهان هستند صحبت می‌کند. من معتقدم کتاب در بخش‌هایی ایرادهایی دارد. گادامر گوته و هولدرلین را با این اعتقاد برای سخنرانی‌اش انتخاب کرده که معتقد است این دو گرایش زیادی به اسطوره‌های یونان پیش از سقراط دارند.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
