اعتماد ـ دنیا عیوضی: بنرهایی در سطح شهر نصب شده با جملاتی از کتابهای مختلف و درباره کتابخوانی. همین هفته گذشته هم احمد مسجدجامعی، نایبرییس شورای شهر، مردم را به حضور در کتابفروشیها دعوت کرد. تبلیغاتی از این دست، برای کتاب و کتابخوانی هرچندوقت یکبار دیده میشود. اما سؤال مهم این است که این تبلیغات چقدر میتواند در سرانه پایین مطالعه تاثیرگذار باشد و هشدارهایی را که این روزها درباره بیسوادی و کمدانشی ایرانیها شنیده میشود، کم و کمتر کند.
فرهنگسازی ساختاری چاره کار است
کاوه میرعباسی/ نویسنده ومترجم
کاهش سرانه مطالعه در ایران یک مشکل ریشهای است و باید از ریشه با آن مبارزه کرد. باید از دبستان و دبیرستان شروع کنیم و بچهها را کتابخوان تربیت کنیم. با روشهای مستمر و ریشهدار میتوان با معضل کاهش مطالعه مبارزه کرد. روشهای کارشناسی و سازمانی اثرپذیر است، مردم را مشتاق و علاقهمند به کتاب میکند، روشهای نازل مردم را دلزده میسازد. ابزار تبلیغی فرهنگی زمانی مؤثر خواهد بود که از روشهای مناسبتر استفاده کند و زیرساختها را نشانه بگیرد تا در مردم دلزدگی ایجاد نکند. تبلیغات شهری و تصویری و حتی برنامههای مختلف، برای تشویق مردم به کتابخوانی کارایی لازم را ندارد، چون این تبلیغات از یک روش پندآمیز استفاده میکند که پیش از این هم در رسانههای تصویری رواج داشت. مثلاً تلویزیون هر شب یک تبلیغ را برای مردم پخش میکرد که در آن میگفت قبل از خواب حتماً دندانهای خود را بشویید. ذات ساخت و پخش این نوع تبلیغها این است که مردم به نصیحت نیاز دارند، باید به آنها بگوییم چهکاری مفید است و چهکاری ضرر دارد. غافل از اینکه این روشها برای جذب مردم ثمری که ندارد هیچ به آنها توهین هم کرده است.
این روشهای فرهنگی تاثیرچندانی در سرانه مطالعه و کتابخوانی ندارد. مشکلات کتاب و سرانه مطالعه از جایی دیگر نشأت میگیرد و تنها با طرحهایی که در مقاطع کوتاه زمانی برنامهریزی میشود، نمیتوان به مشکل سرانه مطالعه کمک زیادی کرد.
گرایش بهکتابخوانی نیاز به تبلیغ دارد
محمدعلی جعفریه/ مدیر نشر ثالث
تبلیغات همواره روشی مؤثر در جذب مخاطب بوده است. تجربه نشان داده وقتی کالایی در سطح شهر و بزرگراهها معرفی شده یا از طریق رسانهها تبلیغ شده، مردم از آن استقبال کردهاند. تبلیغات، پتانسیل خرید را در مردم بالا میبرد، میتوان
از این پتانسیل برای گرایش مردم به کتابخوانی و خرید کتاب استفاده کرد. سال گذشته شهرداری تهران طرح «نگارخانهای به وسعت یک شهر» را در تهران برپا کرد و تمام بیلبوردهای شهری و محیطی آثار تجسمی ایرانی و خارجی را در ابعاد بزرگ به مدت یکماه برای مردم معرفی کرد، این طرح مردم را با آثار هنری و هنرمندان آشنا کرد، وقتی مردم با این آثار آشنا میشوند به سمتش گرایش پیدا میکنند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت، آثار فرهنگی-هنری نیاز به معرفی و تبلیغ دارد، هر نوع ابزار تبلیغاتی که اینکار را انجام دهد، مفید خواهد بود چون مردم به تبلیغات شهری و تصویری واکنش مثبت نشان میدهند. گرایش بهکتابخوانی هم نیاز به تبلیغ دارد. شهرداری این قابلیت را دارد که مردم را با کتابها و نویسندگان آشنا کند و از پتانسیل تبلیغات در مسیر درست استفاده کند. همان قدر که تبلیغات تجاری نیاز یک جامعه است، کالای فرهنگی هم نیاز به معرفی و تبلیغ دارد. میتوان از روشهای مختلف تبلیغاتی برای گرایش و جذب مردم به کتاب و کتابخوانی استفاده کرد. البته تبلیغات زمانی مؤثر واقع میشود که مستمر و طولانیمدت باشد و از روشهای کلیشهای فاصله بگیرد. روشهایی که در مردم دلزدگی ایجاد میکند و تأثیر مدنظر را ایجاد نمیکند. اگر میخواهیم از تبلیغات جواب بگیریم باید یک کالا را بلندمدت معرفی کنیم. کالاهای فرهنگی هم نیاز به تبلیغات طولانی و مستمر دارند. اکنون در میان ابزارهای تبلیغی موجود، فضای مجازی در گرایش مردم به مطالعه مؤثر عمل کرده است، مردم از طریق شبکههای اجتماعی با تازههای نشر آشنا میشوند و به سمت خرید کتاب علاقه نشان میدهند. اگر از این پتانسیل در سطح کلان کمک بگیریم بدون شک جواب میگیریم.
تبلیغ کتاب راه و رسم دارد
مجید قیصریه/ مترجم
رسانههای مختلف با روشهای متنوع کتاب را تبلیغ میکنند. وقتی مردم با این تبلیغات مواجه میشوند از خود میپرسند چرا تلویزیون که اصلیترین رسانه مردم است اینکار را نمیکند؟
همین است که هرچقدر رسانههای خصوصی کتاب را تبلیغ میکنند باز تأثیر لازم را نمیبینند. تلویزیون یک رسانه عمومیاست، اقشار مختلف اجتماعی آن را تماشا میکنند، بنابراین تبلیغ آثار
فرهنگی قطعاً در تلویزیون موثرتر از رسانههای دیگر خواهد بود. اما متاسفانه تلویزیون به تبلیغ هر نوع کالا اهمیت میدهد جز کالای فرهنگی.
تبلیغات در تلویزیون برای مردم ایران در دسته تبلیغات «اصلی» قرار دارد و تبلیغات شهری را «کمکی» میدانند، بنابراین مردم به تبلیغات تلویزیون بیش از تبلیغات رسانههای مجازی و بیلبوردهای محیطی اهمیت میدهند.
تبلیغات محیطی زمانی مؤثر خواهد بود که کتابخوانی را با روش کاربردی تبلیغ کند. مردم امروز به راهنمایی و نصیحت نیاز ندارند. تبلیغات کتاب راهو رسم خود را دارد؛ اگر کتابهایی را که جایزههای مختلف داخلی و خارجی گرفتهاند، یا از دید اساتید ادبیات کتابهای ارزشمندی هستند، به مردم معرفی کنیم، آن وقت آنها را در مسیر درست هدایت کردهایم. در این شرایط از تبلیغات کتاب جواب مد نظر را دریافت میکنیم.