بزرگ‌ترین فروشگاه عرضه‌ی محصولات فرهنگی کشور افتتاح شد

امیرحسین عقیقی: عصر روز دوشنبه دوم اسفند ماه، مصادف با ولادت رسول اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) فروشگاه مرکزی شهر کتاب به صورت رسمی افتتاح شد. این مراسم با حضور بسیاری از اهالی ادب، حکمت و هنر و پس از بازدید مهمانان از کلیه بخش‌های این مجموعه با سخنرانی مهندس مهدی فیروزان، مدیر عامل شهر کتاب،  به صورت رسمی آغاز شد.

مهدی فیروزان در سخنرانی خود گفت: شهرکتاب یک موسسه‌ی غیرانتفاعی و عام‌المنفعه است و فعالیت‌های این موسسه تماماً در جهت توسعه فرهنگ کشور است. این فروشگاه با در نظر گرفتن یک نظرسنجی از ساکنان منطقه‌ی  هفت تهران راه‌اندازی شد. در این نظرسنجی، از ۸۲۳ نفر پرسیده شد که برای تفریح به کدام مراکز فرهنگی می‌روید و با چه کسی می روید. حتی یک نفر نامی از کتابفروشی نیاورد. تنها دو نفر گفتند که با پدر و مادر خود به مراکز تفریحی می‌روند. پاسخ مخاطبان به این سوالات، دو سوال اساسی دیگر را برای ما ایجاد کرد که به عنوان اصحاب فرهنگ چه مراکزی را برای تفریح در اختیار مردم گذاشته‌ایم و دیگر این که آیا جوانان ما لذت دانش را تجربه کرده‌اند.

وی ادامه داد: ما اکنون در برنامه سوم توسعه شهر کتاب هستیم. بخش اول توسعه مربوط به ساخت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شهر کتاب در شهر بود. بخش دوم که ۵ سال از آن می‌گذرد، به توسعه تفکر و نقد اختصاص یافت و برنامه سوم توسعه ایجاد فضایی بود که تعریف جدیدی از محیط فرهنگی ارائه دهد. در طراحی این فضای جدید، کتاب را قلمروی برای لذت بردن و آرامش خاطر قرار دادیم. جا دارد در این برنامه از اتحادیه‌ی ناشران تشکر کنم که آموزش نیروهای این شهر کتاب را به عهده گرفت و رفتار موقری که از کارکنان این فروشگاه می‌بینید، حاصل یک دوره آموزشی ۱۸۰ ساعته است.

فیروزان گفت: یکی از ضعف‌های امروز جامعه ما ارتباط ضعیف بین شهروندان است. این فروشگاه به‌گونه‌ای طراحی شده است تا خانواده‌ها بتوانند ۲ یا ۳ ساعت از وقت خود را در آن بگذرانند و به موضوعات مختلف بپردازند. حضور در این فروشگاه می‌تواند موجب ایجاد موضوعات گفت‎وگو شود و ارتباط موثری میان شهروندان به وجود آورد. بنابراین ایجاد موضوع گفت‎وگو از دیگر عواملی بود که در اهداف ساخت و توسعه این شهر کتاب در نظر گرفته شد.
مدیرعامل شهر کتاب گفت: معماری، کف‌کاری، خدمات و تسهیلات و همه عوامل طوری طراحی شده‌اند تا خانواده‌ها و دیگر مراجعه‌کنندگان احساس راحتی و آرامش بکنند. حاصل کار مجموعه‌ای شده‌ است که در ایران و منطقه بی‌نظیر است. تا پایان سال دو مجموعه مشابه دیگر که به تعبیری سوپرمارکت فرهنگی است، در اکباتان و بیهقی به بهره‌برداری می‌رسد. چنین اماکنی اعتبار شهر تهران هستند چون بسیاری از تورهای خارجی مسافران خود را به این شهرهای کتاب می‌آورند.

سپس خسرو سینایی فیلم ساز معتبر ایران که از فعالین عرصه فرهنگ و هنر است به سخنرانی پرداختند. او با ذکر خاطره ای گفت: گاهی انسان سخنی را که ۵۸ سال پیش به او گفته شده است به خاطر می‌آورد در حالی‌که در آن ایام مفهوم آن حرف را به درستی درک نکرده است. هنگامی که در دبیرستان البرز تهران تحصیل می‌کردم، یکی از معلم‌ها از من پرسید: برای ساختن یک جامعه باید تک تک افراد جامعه را پیشرفت بدهیم یا ظرف جامعه را ارتقا ببخشیم؟ من گفتم: تک تک افراد را باید آگاه کرد. اما معلمم گفت: این سخن اشتباهی است. چون اگر ظرف نادرست باشد تک تک افراد جامعه نیز نادرست خواهند شد. اما اگر ظرف درست باشد، انسان‌های نادرست هم نمی‌توانند درست عمل نکنند.
وی گفت: این خاطره را در این مراسم گفتم تا اشاره کنم که کشور ما به یک ظرف فرهنگی احتیاج دارد. این شهر کتاب که در آن هستیم، مکانی است که می‌تواند قسمتی از بار ظرف فرهنگی کشور را به دوش بگیرد. فرهنگ کمیتی است که کیفیت زندگی انسان‌ها را ارتقا می‌دهد.

سینایی ادامه داد: سؤال مهم دیگری که مطرح است، این است که آیا سواد مساوی با فرهنگ است؟ ما در مدارس سواد می‌آموزیم اما فرهنگ در مدارس تدریس نمی‌شود. فرهنگ پدیده‌ای نیست که خود به خود ارتقا پیدا کند. مکانی چون شهر کتاب نه‏تنها می‌تواند جوان‌ها بلکه می‌تواند هم سن و سالان من را نیز جذب کرده و علم و فرهنگ جامعه را ارتقا ببخشد. تنها آرزویم این است که بتوانیم فرهنگ کشورمان را ارتقا بدهیم. نباید فقط در شهر کتاب حضور یافت بلکه باید دیگران را نیز برای رفتن به شهر کتاب تشویق کرد.

این مستندساز افزود: ما در کشورمان آموزش داریم اما عبارتی به نام «آموزش و پرورش» داریم که بخش پرورش با دیدن نقاشی خوب، شنیدن موسیقی فاخر، تماشای اثر هنری و . . . ورزیده خواهد شد. امیدوارم اماکنی چون فروشگاه‌های شهر کتاب در کنار آموزش خوب بتوانند مؤلفه‌ی پرورش را نیز به خوبی پشتیبانی کنند.

پس از سینایی دکتر ابراهیمی دینانی استاد فلسفه و حکمت با درخواست مدیران شهرکتاب سخنرانی کردند. ایشان در سخنان خود کتاب را تنها رفیقی دانست که بهترین خدمت را به هر فرد ارائه می‌دهد و ذره‌ای خیانت نمی‌کند و تاکید کردند که اگر حوصله‌ی خواندن کتاب ندارید فقط آن را ورق بزنید.

به گفته‌ی این استاد فلسفه کتاب همه چیز است. پیامبر اسلام(ص) امی بود و این یعنی درس‌نخوانده بود ولی در قرآنی که برای بشر آورده است به قلم و آنچه می‌نگارد سوگند الهی خورده شده است. خداوند بزرگترین موجود عالم هستی و غیرمتناهی است. او زیباترین است و اگر بخواهد به بزرگترین وجود یا زیباترین قسم بخورد باید به خود سوگند بخورد ولی عجیب است که خدا به قلم سوگند می‌خورد که این به معنی عظمت طراز قلم است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه اگر خط اختراع نمی‌شد و کتابت به وجود نمی‌آمد بشر در غار باقی می‌ماند، ادامه داد: سقراط هیچ‌گاه ننوشت، در عوض شاگردش افلاطون می‌نوشت. وقتی از سقراط علت ننوشتن‌اش را پرسیدند گفت: وقتی می‌نویسم تمام می‌شود ولی وقتی نمی‌نویسم درونم هیجان ایجاد می‌شود که موجب زایش و بروز خلاقیت می‌شود. سقراط سکوت کرد اما به راستی چه کسی می‌تواند سکوت کند؟

دینانی گفت: کسی که حرفی برای گفتن دارد سکوت می‌کند و کسی که چیزی برای گفتن ندارد سکوت نمی‌کند. اگر کتابت و آثار مکتوب نبودند فرهنگ و تمدن بشری شکل نمی‌گرفت. به راستی اگر قرآن مکتوب نمی‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟ اولین سوره بعد از سوره حمد سوره بقره است که در آن داریم: ذلک الکتاب... این یعنی کتاب مکتب است و کسی که مطالعه نداشته باشد، هر چه کند عبث و بیهوده است.

میزان پیشرفت هر کشور به میزان کتابخوانی در آن کشور بستگی دارد؛ این امر به گفته دینانی در کشورهای پیشرفته قابل لمس است و باید میزان کتابخوانی را در این کشورها بررسی کرد تا بدانیم چه شده که به جایگاه‌های کنونی رسیده‌اند و چرا جامعه ما کتاب نمی‌خواند؟ یا کتاب خوب نداریم یا فرهنگ کتابخوانی را به درستی نهادینه نکرده‌ایم که به نظر دینانی دلیل دوم باعث ظهور چنین وضعیتی شده است و این مجموعه در جهت ترویج فرهنگ کتاب خوانی گام موثری است.

پس از دینانی حجت الاسلام سیدمحمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات به مدت کوتاهی سخنرانی کردند. دعایی در ابتدا گفت: جفا می‌دانم در این برنامه از افرادی که زحمت زیادی برای برپایی این بنا کشیدند، یاد نکنم. جا دارد از  آقای غلام حسین کرباسچی شهردار سابق تهران و سیدفخرالدین انوار یاد کنم. ایشان در اواسط کار کنار رفته و فردی را جایگزین خود کرد که بهترین بود. ثمره چنین ایثارهایی مکانی شده که امروز در آن گرد آمده‌ایم و در خاورمیانه بی‌نظیر است.

وی گفت: با توجه به سالروز میلاد پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و آیه «اقرأ و ربّک‌ الاکرم » بنیانی را در این مکان بنا می‌گذاریم که مانند اولین فرمان خداوند به رسول‌اش، خواندن است. خداوند بشر را به وسیله قلم و کتاب تعلیم داد.

پس از این بنا به درخواست آقای دکتر قالیباف و تذکر حجت الاسلام دعایی، خانم مژگان رئیسی امجد، مدیر پروژه شهر کتاب مرکزی به مدت کوتاهی برای حضار صحبت کردند. سپس آقای دکتر قالیباف شهردار تهران به عنوان آخرین سخنران این مراسم گفت: تبدیل شدن شهرداری از نهادی خدماتی به نهادی اجتماعی، یکی از اهداف اصلی ماست. ما کار روی مسائل اجتماعی و فرهنگی را به عنوان مهمترین دغدغه خود قرار داده‌ایم. البته این بدان معنا نیست که امور عمرانی شهر تهران را به فراموشی بسپاریم.

وی افزود: کتاب و کتابخوانی اساس زیرساخت هر جامعه‌ای است که شهرداری تهران برای تقویت آن با ساخت ۲۱۵ کتابخانه‌ی فعال در شهر که ۵۴ کتابخانه آن شبانه‌روزی‌اند و همچنین برنامه‌های مختلف برای ناشران و نویسندگان و تجهیز کتابخانه مدارس، مساجد و حوزه‌های علمیه، گام‌های بلندی برداشته که در آینده نیز گسترش بیشتری خواهند یافت.

وی از راه‌اندازی کامل بزرگترین مرکز فرهنگی کشورمان در منطقه تپه‌های عباس‌آباد تهران تا دو سال آینده خبر داد و گفت: این مرکز، بزرگترین مجموعه فرهنگی در ایران و خاورمیانه است که با احداث باغ کتاب، باغ موزه دفاع مقدس، باغ هنر و مراکز تفریحی ورزشی، تمامی امکانات علمی و پژوهشی و تفریحی را در کنار هم در دسترس شهروندان قرار می‌دهد.

قالیباف در پایان گفت: یکی از آرزوهای من، احداث فروشگاه‌های کتاب بود که با توجه به تلاش مرکز غیرانتفاعی شهر کتاب، شاهد گسترش آنیم. امیدوارم مدیر عامل این موسسه از پارک همجوار این مرکز نیز به عنوان پاتوق فرهنگی در عرصه کتاب استفاده کند. قالیباف در این مورد از آقای میرزایی شهردار منطقه ۷ ، خواستند در تبدیل این پارک به عنوان حیاط شهر کتاب مرکزی با مسئولان این فروشگاه همکاری کنند.

در پایان این برنامه با دعوت از دکتر فتح‌الله مجتبایی و سید صادق خرازی لوح تقدیر و سکه شهر کتاب به افراد برگزیده‌ای که در راه اندازی این فروشگاه دست داشته‌اند تقدیر شد.  این سکه نقره که به مناسبت پانزدهمین سالگرد تاسیس شهر کتاب در بلژیک ساخته شده به همراه لوح تقدیر، به آقای دکتر قالیباف به خاطر حمایت‌های خود از شهر کتاب، آقای دکتر حجت به علت طراحی و نظارت بر پروژه‌ی بازسازی این بنا، آقای دکتر رضا مجید داوری رئیس یکی از شعب بانک تجارت، برای پرداخت وام و اعتبار برای این پروژه بزرگ و همچنین خانم مژگان امجد به علت بیش از سه سال تلاش بی وقفه و مدیریت پروژه‌ی شهرکتاب مرکزی، تقدیم شد.

بازدید حاضران از فروشگاه مرکزی شهر کتاب تا ساعت ۱۱ ادامه داشت. در این روز چهره‌های آشنای زیادی در این مجموعه حضور یافتند از جمله: هوشنگ مرادی کرمانی، سعید پورصمیمی، کامبیز درم‌بخش، دکتر مجتهدی، دکتر مجتبایی، حسین آهی، بهزاد فراهانی، محمد رحمانیان، مهتاب نصیر پور، فهیمه رحیم‌نیا، پوران درخشنده، حسن کریم‌زاده،  استاد صادقی، مهندس سید محمد بهشتی و بسیاری دیگر از اهالی فرهنگ و ادب و هنر.

نشانی: خیابان شریعتی، بالاتر از مطهری، نبش کوچه‌ی کلاته.