«رومن گاری» و «گذارِ روزگار»

به خوانندگانم احساس تعهد نمی‌کنم

رومن گاری، متولد ۱۹۱۴، مبارز جبهه‌های فرانسه‌ی آزاد و خلبان بمب‌افکن در جنگ دوم جهانی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس هالیوود و از همه مهم‌تر نویسنده‌ای است که دو بار در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۷۵ جایزه‌ی کنگور را ازآن خود کرده است. او در سال ۱۹۸۰ چشم از جهان فروبست.

شرکت انتشاراتی گالیمار، صدمین زادسال این نویسنده را با انتشار چاپ نخست دو کتاب جشن گرفت: «شراب مردگان» و «گذار روزگار». شراب مردگان نخستین رمانی است که گاری نوشت و کوشش‌هایش در راه انتشار آن بی‌نتیجه ماند. اما کتاب «گذار روزگار» متن پیاده‌شده‌ی گفت‌وگویی است که چند ماه قبل از مرگ نویسنده ضبط شده بود.

اکنون کتاب گذار روزگار با ترجمه‌ی سمیه نوروزی در ایران منتشر شده است. مترجم در مقدمه‌اش می‌نویسد: رومن گاری در این گفت‌وگو صریح و بی‌پرده از اتفاق‌های خوب و بد زندگی‌اش حرف می‌زند... از آنجا که متن این کتاب را از روی برنامه‌ی ضبط‌شده‌ پیاده کرده‌اند، نوع چیدن کلمات و جمله‌ها صمیمانه‌تر و به‌اصطلاح خودمانی از آب درآمده است.

ناشر متن اصلی کتاب در یادداشتش آورده است: این گفت‌وگوی تصویری را ژان فوشه در سال ۱۹۸۰، چند ماه قبل از مرگ رومن گاری، در قالب برنامه‌ی «گفته‌ها و ناگفته‌ها»، برای شبکه‌ی رادیو کانادا کارگردانی کرد. این برنامه در هفتم فوریه‌ی ۱۹۸۲ پخش شد.

روژه گرونیه هم در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، آن را آخرین فصل از خودزندگی‌نامه‌ی گاری و تلاش وی برای پرده برداشتن از بلندپروازی‌ها، آرزوها، کامیابی‌ها تحقیرهایی که مجموع‌شان زندگی او را تشکیل می‌دهند دانسته، می‌افزاید: زندگی گاری سراسر جذابیت است و فرازونشیب. شور جوانی که او را با خود به این سو و آن سو می‌کشاند، همراه مادری بی‌پروا، از قلب روسیه، در گذار از لهستان، لیتوانی، فرانسه. آن‌گاه جنگ، انگلستان، آفریقا. بعد مناصب دیپلماتیک، از بلغارستان تا بولیوی تا رسیدن به لس‌انجلس. زندگی‌ای که از عجیب‌و‌غریب‌ترین رمان‌های ماجراجویانه نیز پرجنب‌وجوش‌تر و جذاب‌تر است.

عنوان فصل‌های کتاب به‌شرح زیر است: وعده‌ی سپیده‌دم؛ از ارتش تا سیاست؛ از سیاست تا سینما؛ گذار روزگار.

همچنین کتاب حاوی تصاویر و سالشمار زندگی رومن گاری است. کتاب را سمیه نوروزی به فارسی برگردانده و نشر ماهی در ۹۰ صفحه و به‌قیمت ۸۰۰۰ تومان منتشر کرده است.