فرهیختگان: یکی از تازهترین کتابهایی که نشر نی روانه بازار نشر کرده،
کتاب مهم و سترگ آنتونی گیدنز و فیلیپ ساتن با عنوان «جامعهشناسی» است؛کتابی دو
جلدی که ۱۵۲۲ صفحه دارد و به معنای واقعی میتوان
آن را یک دایرهالمعارف مفصل جامعهشناسی دانست.
شاید اولین دلیل اهمیت این کتاب به نویسنده آن یعنی
آنتونی گیدنز بازگردد. این استاد دانشگاه کمبریج با کارهای نظری مهمی مانند «نظریه
ساختاریابی» در زمره مهمترین نظریهپردازان انگلستان و از با نفوذترین نظریهپردازان
معاصر است و در مقام مشاور سیاستمداران عمده جهان و با ارائه دیدگاههایی سیاسی
چون راه سوم ورای چپ و راست از فعالان اجتماعی جهان است.
آنچه نشر نی منتشر کرده، ویراست هفتم «جامعهشناسی» است
که در سال ۲۰۱۳
چاپ شده است. اهمیتی که نویسنده کتاب
با ویراستهای مکرر برای این کتاب و بهروز و متناسب کردن آن با تحولات مهم جهانی
قائل است باعث شده اکنون این کتاب بهعنوان یکی از منابع مهم دانشگاهی نیز شناخته
شود. جلد اول این کتاب شامل ۱۲
فصل است و تقریبا دربرگیرنده مطالبی است که معمولا استادان دانشگاه کم و بیش تحتعنوان
«مبانی جامعهشناسی ۱»
تدریس میکنند. جلد دوم هم شامل ۱۱
فصل و معمولا تحت عنوان «مبانی جامعهشناسی ۲» ارائه میشود.
این کتاب تلاش خود را به کار میگیرد که خواننده با
خوانش هر فصل به اشرافی تدریجی بر حوزههای گوناگون جامعهشناسی دست یابد. کتاب
درباره جامعهشناسی به نکته مهمی اشاره میکند: «انسان در دنیای امروز احساس آزادی
میکند و احساس هیجان و سردرگمی و حتی تناقضی تمامعیار. دوستیها و ارتباطها به
یمن نوآوریهای بیشمار در رسانههای جدید و اینترنت و دنیای آنلاین نسبت به گذشته
از بسیاری جهات سادهتر شده است. ولی در همان حال جرائم خشونتآمیز و تروریسم و
جنگ و نابرابری اجتماعی دیرپا را شاهدیم. تکنولوژی با سرعت فزایندهای پیش میرود
و فرصتها و امکانات جدیدی پدید میآورد، اما از سوی دیگر نگرانی نسبت به اثر
ویرانگر حیات مدرن بر محیط طبیعی و گرمشدن زمین و فرسایش محیطزیست هم دامن میگسترد.
زندگی اکثر مردم کشورهای نسبتاً ثروتمند از لحاظ مادی بهتر از گذشته است ولی در
نقاط دیگر جهان میلیونها انسان در فقر بهسر میبرند و کودکان از گرسنگی و فقدان
آب سالم و امکانات اولیه زندگی جان میسپارند. جامعهشناسی مطالعه علمی حیات انسان
و گروههای اجتماعی و کل جوامع و تلاشی است برای درک و شناخت این تحولات و واکنش
انسان به این تحولات. جامعهشناسی به ما نشان میدهد این دنیا چگونه پا گرفت و چرا
اوضاع زندگی ما از زندگی نیاکان و گذشتگانمان سخت متفاوت است. تفکر جامعهشناسی
منبع حیاتی خودشناسی ماست و امکان میدهد تجربیات شخصیمان را در بستر محیط
اجتماعی بزرگتری در نظر بگیریم. مطالعه جامعهشناسی تجربهای رهاییبخش است که به
تخیلمان پروبال میدهد و به ما دید جدیدی نسبت به سرچشمه رفتار شخصیمان میبخشد
و ما را از محیطهای فرهنگی دیگر آگاه میکند. جامعهشناسی به ما میآموزد چهبسا آنچه
طبیعی و ناگزیر یا خوب و یا حقیقت میدانیم چنان نباشد و آنچه بدیهی میانگاریم
سخت متاثر از رویدادهای تاریخی و فرآیندهای اجتماعی است. جامعهشناسی علمی است که نقشی بنیادی
در حیات فکری مدرن دارد و به ما کمک میکند دنیا را به دنیا بهتری تبدیل کنیم.»
کتاب «جامعهشناسی» تلاش میکند به جای بحث بسیار
انتزاعی مفاهیم جامعهشناسی، مفاهیم و آرا و نظریهها را با استفاده از مثالهای
مشخص توضیح دهد. گیدنز معتقد است جامعهشناسی جایگاهی محوری در علوم اجتماعی دارد
و نیز نقش کلیدی در فرهنگ فکری مدرن ایفا میکند.تغییر اجتماعی، جهانی شدن حیات
اجتماعی و نابرابری اجتماعی سه مضمون اصلی این کتاب است که در جای جای آن تکرار میشود
و گیدنز آنها را بازتاب موضوعات اصلی جامعه معاصر میداند. سه رویکرد پیوند سطح
خرد با سطح کلان جامعه، موضع تاریخی مقایسهای و ارتباط وجه اجتماعی و شخصی زندگی،
سه رویکرد مهم این کتاب در حوزه جامعهشناسی است.
جامعهشناسی چیست، پرسشهای جامعهشناسی، نظریهها و
دیدگاهها در جامعهشناسی، جهانی شدن و تغییرات اجتماعی، محیطزیست، شهر و زندگی
شهری، کار و حیات اقتصادی، تعامل اجتماعی و زندگی روزمره، سیر زندگی، خانواده و رابطه
صمیمانه، تندرستی و بیماری و معلولیت و قشربندی و طبقه اجتماعی عناوین فصول ۱۲گانه جلد اول کتاب را تشکیل میدهند.
فقر و طرد اجتماعی و رفاه، نابرابری جهانی، جنسیت و گرایش جنسی، نژاد و قومیت و
مهاجرت، دین، رسانه ها، سازمان و شبکه، آموزش، جرم و انحراف، سیاست و حکومت و جنبش
اجتماعی و ملت و جنگ و تروریسم ۱۱
فصل دیگر این کتاب را تشکیل میدهد.
یکی از ویژگیهای مهم این کتاب استفاده از نمودارها و
اطلاعات دستاولی است که درباره موضوعات مورد بحث در کتاب و به همراه آنها آمده
است. این آمارها و نمودارها به واسطه ویراستهای مختلفی که از سال ۱۹۸۹ روی این کتاب صورت گرفته، آن را
همواره خواندنی کرده است و میتواند فرآیندهای جدید و تازهای را در این باره نشان
دهد.
آنچه در کتاب «جامعهشناسی» بیش از همه به چشم میآید،
حالت دایرهالمعارفی این کتاب در حوزه مسائل مربوط به جامعهشناسی است. این کتاب بهطور
گستردهای درباره همه مفاهیم و مسائل زندگی اجتماعی بحث میکند و با مثالهای
گوناگونی سعی خویش را به کار میبرد تا معنا و مبانی واقعی مفهوم «جامعهشناسی» را
تبیین و تحلیل کند.