چهرههای ماندگار ادبی و فرهنگی و هنری در طول تاریخ همواره به عنوان سرمایههای معنوی
در کنار سرمایههای مادی هر کشور به شمار می رفته اند و دیگران را در شناخت بهتر
تاریخ و فرهنگ و ... هر ملتی یاری می رسانده اند. همین مفاخر در فضای کنونی جهان
که سرشار از تشتّت و التهابات
سیاسی است، می توانند سهمی به سزا در برقراری صلح و امنیت پایدار و آرامش در
کشورهای همسایه ایفا کنند و با ایجاد همدلی در سایهسار مشترکات فرهنگی از دیگر
تفاوت ها بکاهند.
به
اعتقاد برخی در ادبیات فارسی هیچ شاعری به اندازه جامی نمیتواند محور وحدت بوده و
به اندازه او اشعاری در باب وحدت و همدلی و همراهی سروده باشد. بدون
شک شعر و اندیشه های جامی و نفوذ و تاثرات بی بدیل او بر فرهنگ و زبان کشورهای
منطقه می تواند نماد شاخص رشد و گسترش همدلی و پیوندهای مشترک میان ملت های منطقه
از ترک و کرد و فارس و ... به شمار رود.
نورالدین
عبدالرحمان بن احمد بن محمد معروف به جامی ملقب به خاتمالشعرا شاعر، موسیقیدان؛
ادیب و صوفی نامدار ایرانیتبار سده نهم قمری است. پدرش از دشت
(حوالی اصفهان) به هرات مهاجرت کرد و عبدالرحمان در ۸۱۷ ه. ق در خرجرد جام متولد
شد. مدتی دشتی تخلص میکرد و سپس به مناسبت مولد خود و به سبب ارادتی که به شیخ
جام داشت تخلص جامی را برگزید؛ در هرات و سمرقند علوم رسمی را تحصیلکرده و در
آغاز جوانی با بزرگان فرقه نقشبندیه آشنا شد و دست ارادت به دامان سعدالدین محمد
کاشغری و سپس ناصرالدین عبیدالله معروف به خواجه احرار زد و در طریق تصوف سیروسلوک
کرد و از بزرگان فرقه مذکور شد. تأثیر افکار و اشعار او در هندوستان و ماوراءالنهر
و در ادبیات و افکار مردم سرزمین عثمانی بسیار بود. جامی قسمتی از زمان شاهرخ؛
تمام دوره ابوالقاسم بابر و ابوسعید گورکانی و قسمت اعظم سلطنت حسین بایقرا را درک
کرد؛ با امیر علیشیر نوایی معاصر بود و پس از وفات جامی وی کتاب خمسه المتحیرین را
به یادگار او ساخت، جز چند سفر کوتاه، بقیه عمر را در هرات گذرانید و نزد سلاطین
بزرگ معاصر بسیار محترم بود. جامی در هرات در ۸۹۸ ه.ق وفات یافت و بایقرا مراسم
تشییع و سوگواری را درباره او به کمال رعایت داشت.
از جامی آثار متعدد منثور و منظوم باقی مانده است. دیوانش مشتمل بر قصاید؛ مثنویات؛ غزلیات؛ مقطعات و رباعیات است و در اواخر عمر به تقلید امیر خسرو دهلوی آن را با نظمی جدید در سه قسمت مدون کرد. فاتحه الشباب؛ واسطه العقد و خاتمه الحیاه که به ترتیب مشتمل بر اشعار اوان جوانی؛ اواسط زندگی و اواخر حیات اوست. بهارستان، سلسله الذهب، سلامان و ابسال، تحفه الحرار، سبحه الابرار، یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون از دیگر آثار او به شمار میرود.
همایش دو روزه عبدالرحمان جامی که با نگاهی نو به مباحث ادبی و فرهنگی در راستای برگزاری سلسله همایشهای تا «هزاره شیخ جام احمد جامی» و در پی همایش بین المللی «سید قاسم انوار» در سال گذشته برپا شده بود در تاریخ بیست و هفتم آغاز و در تاریخ بیست و هشتم مرداد ماه در تربت جام به پایان رسید. در این همایش بیش از ده ها نفر از اندیشمندان و فرهیختگان داخلی و خارجی از کشورهای روسیه، افغانستان، ترکیه، تاجیکستان، کره، پاکستان، آذربایجان و عراق و ... در سالن اجتماعات شهید صارمی دانشگاه آزاد اسلامی تربت جام حضور داشتند.
به گفته دکتر قیامتی دبیر علمی همایش، از مجموع ۳۰۷ مقاله رسیده، ۵۷ مقاله توسط شرکت کنندگان خارجی و ۲۵۰ مقاله از داخل کشور به دبیرخانه همایش ارسال شده بود و از بین ۱۸۶ مقاله پذیرش شده ۶۰ مقاله آن در طی ۲ روز برگزاری همایش، توسط صاحبانشان به صورت سخنرانی برای دیگر حاضران، ارائه شد. مجموع مقالات همایش در ۲ جلد به زبانهای فارسی و انگلیسی چاپ و در طول همایش در دسترس علاقهمندان قرار گرفت.
بازدید مهمانان شرکت کننده از آرامگاه شیخ احمد جام همچنین زادگاه جامی و آرامگاه شیخ قاسم انوار از جمله برنامه های این همایش دو روزه بود.
معرفی جامی به عنوان شاعری با حوزه نفوذ گسترده و نقطه پیوند اقوام مختلف ترک، کرد و اردو و ... به جهانیان و به ویژه مردم کشورهای همسایه ازجمله افغانستان و پاکستان و آذربایجان و ترکیه یکی از آرمانهای اصلی این همایش محسوب می شد. گسترش صلح و ایجاد و احیای پیوندهای انسانی و هم افزایی های فرهنگی، تحکیم روابط و تقویت پیوندهای تاریخی و تمدنی میان دول مذکور، ثبت آثار جامی در یونسکو، گنجاندن روز جامی در تقویم ملی و افزایش پژوهش های علمی و مستند درباره جامی از دیگر اهداف این همایش به شمار می آمد.