فرهنگنامهی مارکس بنا به نوشتهی مؤلف آن، ترل کارور، با هدف آشنا کردن دانشجویان علوم انسانی، اجتماعی و فلسفه و دیگر نوآموزان، با اساسیترین مفهومهایی که هستهی اصلی اندیشه و کار مارکس را شکل میدهند، نوشته شده است.
نویسنده شانزده مفهوم از مهمترین مفهومهای اندیشهی مارکس را گزین کرده و دربارهی هر یک کموبیش بهتفصیل، به شرح پرداخته است. ارجاعهای نویسنده، همه فقط به آثار مارکس است و با آنکه فریدریش انگلس، یار و همگام مارکس، در پیشبرد مارکسیسم و همهفهم کردن آن سهمی بهسزا داشته است، نویسنده صرفاً اهتمام خود را صرف مارکس کرده است.
شانزده مفهومی که شرحشان از منظر مارکس ارائه شده، به شرح زیر است: ارزش، استثمار، انقلاب، ایدئولوژی، بتوارگیِ کالا، بیگانگی، دولت، زیربنا و روبنا، سرمایهداری، شیوهی تولید، طبقه، علم، کار، کمونیسم و ماتریالیسم.
ترل کارور، استاد نظریهی سیاسی و عضو هیئت ویراستاری مجموعهی آثار مارکس و انگلس، در پیشگفتارش مینویسد: در فرهنگنامهی مارکس، دانشجویان با جستاری مقدماتی دربارهی زندگی و آثار مارکس روبهرو خواهند شد. در پی آن، به ترتیب حروف الفبا، گزینهی من از شانزده مفهوم اصلی خواهد آمد که پیش از آنکه بتوان کار مارکس را درک کرد و چنانکه باید مورد نقد و تحلیل قرار داد، به توضیح دقیق نیاز دارند... به نظر من فریدریش انگلس در تفسیر مارکس و تثبیت نظریهی مارکسیستی هنگامی به بهترین وجه مورد بررسی قرار میگیرد که کار خود مارکس مورد پژوهش ژرف قرار گرفته باشد. در غیر اینصورت باید خطر مصادرهبهمطلوب در باب نظریهی اجتماعی مارکس را به جان خرید و این امری بس خطیر است. (صص ۹ و ۱۰)
کارور پیش از پرداختن به مفاهیم برگزیدهاش، شرحی بهنسبت تفصیلی از زندگی و آثار مارکس نیز ارائه میدهد. او در این بخش نوشته است: «مارکسیسم را نوعی پدیدهی مذهبی یا شبهمذهبی تفسیر کردهاند، زیرا متون و تفسیر، راستآیینی و ارتداد، انضباط و تعهد، نوآیینی و طرد، همه از ویژگیهای جنبشهای مارکیستی بوده است. (ص ۱۳)
در بخشی دیگر از مقدمه میخوانیم: مارکس پایهگذار علوم اجتماعی نوین و نیروی توانمند آن شمرده میشود. در واقع، هیچ چهرهی دیگری در علم اجتماعی تأثیر فکری او را نداشته است. نظریه و عمل مارکسیستها رابطهای هرچند معماانگیز یا بحثانگیز با اندیشهی او دارد. به همین دلیلها است که دانشجویان به مارکس علاقهمندند و آثارش با چنین وسعتی آموخته و به کار گرفته میشود. (صص ۱۴ و ۱۵)
کتاب فرهنگنامهی مارکس، نوشتهی ترل کارور را اکبر معصومبیگی ترجمه کرده و نشر کلاغ در ۲۰۶ صفحه و با قیمت ۱۴هزار تومان منتشر کرده است.