برخی واژه های منسوب به فرهنگستان شایعه‌سازی هستند

مهر: برنامه گفتگوی علمی با موضوع تغییر اصطلاحات زیست شناسی با حضور رضا عطاریان پژوهشگر ارشد گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سعید حسامی تکلم پژوهشگر گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو هیئت علمی از آنتن رادیو گفتگو پخش شد.

رضا عطاریان با بیان اینکه معادل سازی واژگان اتفاق تازه‌ای نیست، گفت: این موضوع از زمانی آغاز شد که ایرانیان با علوم جدید آشنا شدند یعنی از زمان تأسیس مدرسه دارالفنون. معلم‌ها در این مدرسه فرانسه درس می‌دادند و مترجم آن را ترجمه می‌کرد. در حقیقت به این شکل ایران جزو کشورهایی قرار گرفت که زبان علمش، زبان بومی و مادری‌اش بود.

پژوهشگر ارشد گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: کشورهای تولید کننده علم عملاً چنین وضعیتی دارند. در سوئد، انگلستان و آلمان زبان علمشان با زبان مادری و بومی‌شان یکسان است. از همان ابتدا که ترجمه کتاب‌های علمی در دارالفنون انجام شد، از همان موقع مسئله اصطلاح شناسی و واژه سازی نیز مطرح شد.

وی با اشاره به تأسیس نخستین فرهنگستان ایران در سال ۱۳۱۴، عنوان داشت: این فرهنگستان که در زمان پهلوی اول تأسیس شد، متعهد شد برای واژه‌های خارجی معادل سازی کند.

عطاریان با اشاره به اینکه در سال ۱۳۴۹ برای دومین بار فعالیت فرهنگستان آغاز شد، گفت: زبان خود پدیده اجتماعی است و با توسعه اجتماعی و علمی ارتباط مستقیم دارد. در این سال نیز ما با توسعه علمی مواجه بودیم.

حسامی تکلم هم با بیان اینکه تغییر واژه‌ها باید به آرامی انجام شود، گفت: اینکه امروز مسئله تغییر واژگان زیست شناسی رسانه‌ای شده است، به این دلیل نیست که این اتفاق ناگهان افتاده است. این انفجار اطلاعات است که صدای بلندی دارد وگرنه این اتفاقی که افتاده است، مسئله‌ای است که مدت‌ها است تاریخچه پشت آن است و دارد با یک روند ملایم علمی جلو می‌رود. این روند تغییر واژگان با ورود به حیطه تخصصی برخی از همکاران دبیر برای کتب زیست شناسی با سر و صدا همراه شد. برخی از واژگانی که در شبکه‌های اجتماعی پخش شده است به هیچ وجه واژگانی نیست که فرهنگستان تصویب کرده باشد.

این پژوهشگر گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه تغییر واژگان و اصطلاحات امری قدیمی است، گفت: از آغاز به کار فرهنگستان سوم از سال ۶۹، واژگان داخلی جایگزین واژگان خارجی شده‌اند. تعدادی از واژه‌هایی که این دوره تغییر می‌کنند، واژه‌هایی هستند که از صفر آغاز می‌شود.