«تاریخ‌نگاری هند و فارسی» ترجمه شد/ جایگاه هند در میراث ادب فارسی

مهر:  کتاب «تاریخ‌نگاری هند و فارسی تا قرن چهاردهم»، نوشته پرفسور اقتدار حسین صدیقی در ۲۵۹ صفحه از سوی انتشارات «پرایمس بوک» در دهلی‌نو منتشر شد.

نگارنده این اثر (استاد و رئیس بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه اسلامی علیگر) معتقد است دوره اولیه سلاطین، دهلی جایگاه چندانی در جریان اصلی تاریخ نگاری دوره میانه هند نداشته است.

بنابراین نویسنده در مقدمه اظهار می‌کند که مورخان معاصر تاریخ میانه هند، به استثنای پیتر هاردی که از منابع تاریخی قرون وسطی استفاده کرده است، معمولاً اغلب گردآوری‌هایشان در متون و مطالب تاریخی برای درک درست تاریخ هند کافی نیست. وی تاکید دارد مورخان هند و فارسی قرن سیزدهم، از جمله پیشگامان یک سبک جدید تاریخ نگاری برای نگهداری از آثارشان بوده‌اند.

می‌توان گفت این کتاب درباره آغاز و رشد تاریخ‌نگاری هند و فارسی با تاکید ویژه بر نقش و جایگاه هندوستان در میراث ادبی جهان فارسی است. نویسنده همچنین تغییرات مهم سبک تاریخ نگاری که در کشور هند رخ داده است را ارزیابی کرده است.

نگارنده علاوه بر بحث در مورد سبک و روش تاریخ نگاران هند و فارسی در طی تألیف، در گرد آوری محتوای این اثر از «جوامع الحکایات و لوامع الروایات» نیز به عنوان یک منبع اصیل برای مطالعات تحولات اجتماعی و سیاسی در جهان اسلام استفاده کرده است. این نسخه جدید و نسبتاً مفصل‌تر، به بررسی «فتوح السلاطین» نیز پرداخته است که تاریخ سلطنت‌های دوران قرن یازدهم الی چهاردهم میلادی را با جزئیات تحولات سیاسی و اجتماعی که در جنوب هند پس از الحاق آن به سلطنت دهلی به وجود آمده بیان کرده است.

علاوه بر معرفی برخی از آثار ناشناخته ضیاء الدین برنی، این کتاب، دو اثر معروف دیگری چون «تاریخ فیروز شاهی» و «فتاوای جهانگیری» را نیز مورد بهره برداری قرار داده است. به نظر می‌رسد که تلاش پرفسور اقتدار صدیقی برای مخاطبان، اطلاعاتی را فراهم می‌آورد که عمدتاً متکی بر منابع متنوعی است.

بر اساس این گزارش که رایزنی فرهنگی ایران در هند آن را برای انتشار در اختیار مهر قرار داده است، این کتاب از لحاظ ساختاری به فصل‌های زیر تقسیم شده است:

پیشگفتار نسخه چاپ جدید و پیشگفتار نسخه چاپ نخست، تاریخ نگاری عربی و تاثیرگذاری آن روی نویسندگان فارسی، «فخر مدبر»: بنیان گذار نوآوری‌ها در هند، «چچ نامه» / (فتح نامه سنده) و اهمیت آن، رویکرد حسن نظامی درباره تاریخ نویسی، «جوامع الحکایات و لوامع الروایات» از عوفی و جایگاه آن، تاریخ در فرم طبقاتی، تاریخ نگاری امیر خسرو، تاریخ سلسله حکومتی مسلمانان در فتوح السلاطین، ضیاءالدین برنی: تاریخ دان اندیشمند، تاریخ دانان پس از دوران ضیاء الدین برنی، نتیجه گیری، کتابنامه و فهرست.