کد مطلب: ۹۶۷۰
تاریخ انتشار: یکشنبه ۸ اسفند ۱۳۹۵

زنی که رویاهایش را می‌نوشت (۵)

کبری (شیرین) معصومی

سرزمین هندوستان به سبب تنوع ادیان و همزیستی مسالمت آمیزی که بین ادیان وجود دارد شناخته می شود . با این که نظام حکومتی در هند سکولار است اما اکثریت مردم پیرو آیین برهمایی یا همان هندوئیزم هستند که خود به شاخه های فراوان تقسیم می گردد . هرکدام از این شاخه ها پیروان و معابد خاص خودشان را دارند که در سرتاسر هند از روستاهای کوچک و دور افتاده گرفته تا کوهستانهای صعب العبور و از ساده ترین شکل ممکن تا حجاریهای بسیار ظریف  پراکنده اند. در کنار مذهب هندو ، بزرگترین اقلیت مذهبی در هندوستان مسلمانان هستند که مساجد و مراکز مذهبی آنها در دوران سلطنت دهلی و گورکانیان رو به گسترش داشته است و امروزه جزو آثار تاریخی و مراکز گردشگری هند است . مسیحیت نیز در دوشاخه پروتستان و کاتولیک پیروان زیادی در سراسر هند دارد . پیروان کاتولیک بیشتر در جنوب هند و پیروان پروتستان در شمال شرقی هند زندگی می کنند . پس از آن پیروان آیین جینیزم قرار دارند که خود هرچند شاخه ای از آیین هندو محسوب می شده ولی امروزه یک آیین مستقل است . مذهب بعدی که باور مندان آن عمدتا در منطقه شمال غربی هند زندگی می کنند دین سیک می باشد که پیدایش آن به قرن پانزدهم میلادی و در زمان حکومت گورکانیان باز می گردد که در حقیقت تلفیقی از ادیان اسلام و هندوئیزم می باشد . نکته قابل توجه این است که هرچند بودا در هند متولد شده ولی پیروان وی در هند بسیار اندکند و در عوض تعالیم او بیشتر در کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا گسترش یافته است . پیروان سایر ادیان از جمله بهائیت و یهودیت نیز در هند به فعالیت مشغولند و مراکز مذهبی خود را دارند.  

روز اول که به مسجد جامع دهلی رفته بودیم از بالای مناره که به شهر نگاه می کردیم دو چیز توجه مرا جلب کرد . یکی برق تلألو گنبدهایی طلایی رنگ بود و دیگری سه گنبد مرتفع ذونقه ای شکل در کنار هم به رنگ قرمز آجری . معلوم شد اولی معبد سیکها و دومی گنبدهای معابد جین هستند . معابد سیک به نام " گورودوارا" نامیده می شوند . گورو به معنی معلم و دوارا به معنی مکان می باشد که روی هم مکان معلم معنی می دهد . به اتفاق دوستم به یکی از بزرگترین گورودواراهای دهلی رفتیم . در گورودوای جامع معمولا  استخر آبی وجود دارد که به نام سارووار نامیده می شود.

هدف از ایجاد این استخرها این بوده که زائرین قبل از ورود به این مکان مقدس در آب آن غسل کنند و پاکیزه به زیارت این مکان درآیند . مراسمی نیز هر چند سال یک بار شستشوی این استخرها انجام می شود که "کارسه وا" نامیده می شود و پیروان آیین سیک در آن با اشتیاق و به صورت داوطلبانه شرکت می کنند . امروزه برای پاکیزگی قبل از ورود جویهای آبی در ورودی گورودواراها تعبیه شده که زائرین باید پاهای خود را در آن بشویند و سپس وارد شوند.  

گورودواری مرکزی دهلی به نام بنگلا صاحب شناخته می شود که در قرن هجدهم میلادی توسط فردی به نام سردار باگل سینگ ساخته شده است . عموما در هند به پیروان مذکر آیین سیک سردار گفته میشود که نشان از شجاعت آنان و نیز اصول اعتقادی سیکها دارد که بر مبنای جنگاوری و شجاعت پایه گذاری شده است . مردان در این مکان ملزم به پوشاندن سر خود هستند . بنابراین در ابتدای در ورودی دراتاقی که قبل از جوی آب بود سبد بزرگی از دستمالهای عمدتا نارنجی وجود داشت که اگر کسی برای پوشاندن سر خود دستمالی ندارد از آنها استفاده کند.  

کفشهایمان را در آوردیم و به شیوه کفشداریهای اماکن مقدسه اسلامی آنها را به کفشداری سپردیم . بعد نوبت به جورابهایمان رسید که با در آوردن آنها از جوی آب گذشتیم و وارد صحن بنا شدیم . از بلندگوها صدای موسیقی روحانی می آمد . در این اماکن مقدس سیکها  کتاب مقدسشان به صورت شبانه روزی و همراه با موسیقی اجرا می کنند . این موسیقی از شاخه های موسیقی عرفانی است که آمیخته با عبادت است و تقریبا متاثر از قوالی صوفیان مسلمان است . تمام بنا به رنگ سفید و با یک گنبد متوسط طلایی رنگ در مرکز و دو گنبد طلایی کوچکتر در طرفین است . در ورودی بنا نیز دو گنبد کوتاه و کم ارتفاع در طرفین در بر روی دو اتاق قرار گرفته اند . معماری این بنا نیز با الهام از معماری ایرانی اسلامی دوره گورکانیان ساخته شده اما المانهای مذهبی سیکها نیز در آن بسیار چشمگیر است . بر بالای در ورودی بنایی شبیه مأذنه های مساجد اسلامی وجود دارد که از بیرون به رنگ طلایی مزین شده بود . ورودی بنا شامل سه طبقه است که گویا محل امور اداری معبد باشد  و کناره های بنا هر کدام دو طبقه دارند که با گنبدهای کوچکی تزئین شده اند .  فاصله جوی آب تا ورودی بنا را نیز مفروش شده و سایبانی نیز بر بالای آن قرار داده اند تا زائرین از گزند آفتاب در امان باشند . وارد بنا شدیم . از نظر تزیینات داخلی بسیار زیبا بود  و شامل دو طبقه میشد که طبقه بالا به صورت بالکن بر روی ستونهایی با تزئینات قوسی شکل قرار داشت . روی سکوی سنگی مسطحی در وسط سالن که به طرز زیبایی با گلهای تازه آراسته شده بود و دورتا دور آن را نرده های طلایی رنگ فرا گرفته بودند سازه ای شبیه آلاچیق به رنگ طلایی برپا شده بود و زیر آن بر روی سکویی دیگر کتاب مقدس گشوده شده بود . سه نفر در سمت راست نشسته بودند که یکی از آنها طبلا ( طبلهای کوچکی که در موسیقی هندی کاربرد دارد) و دو نفر دیگر هارمونیوم ( سازی بادی چیزی بین ارگ و آکاردئون که در موسیقی هندی و قوالی بسیار کاربرد دارد ) می نواختند و مشغول خواندن کتاب مقدس به صوت خوش بودند . زیر سکوی مزبور نیز دولابچه های کوچکی وجود داشت که اشیای مقدس در آنها نهاده شده بودند . زائرین پس از رسیدن به این سکو در مقابل کتاب مقدس ادای احترام می کردند . پس از گشتی داخل معبد و بازدید از سایر اشیای مقدس از بنا بیرون آمدیم . در سمت غرب، سارووار یا همان استخر آب قرار داشت که زیبایی خاصی به معبد بخشیده بود و انعکاس تصویر ساختمان اصلی در آن بسیار زیبا می نمود . ماهیهای قرمز بزرگی درون آب بودند که نمونه اش را هم در معبد طلایی امریتسار دیدم . گویا این ماهیهای قرمز برای تصفیه آب و گردش اکسیژن  درون آب انداخته شده اند . پله هایی نیز برای دسترسی آسانتر به آب در کنار استخر وجود دارند و دورتا دور محوطه راهرویی مسقف قرار دارد که با تزیینات معماری آراسته گردیده اند که برای راحتی زائرین در نظر گرفته شده اند . بعد از قدم زدن در کنار استخر و اتمام بازدید متوجه شدیم که در کنار پله ها دیگهای بزرگ غذا گذاشته اند . داخلشان خوراکی شبیه حلوا بود و به همه به عنوان تبرک می دادند . بعدها فهمیدم که اهدای غذای مجانی یا آنطور که ما در ایران می گوییم غذای صلواتی یکی از آداب و رسوم سیکهاست که به مناسبتهای مختلف و به طور فراوان انجام می دهند . اسم این رسم هم لنگر است که در زبان پنجابی به معنی آشپزخانه است .  

سیکها خدای یگانه را می پرستند و همیشه دستاری به سر می بندند تا از دیگر اقوام متمایز باشند . این پوشش سر در جوانترها عمدتا دستار کوچک یا دستمال و در بزرگترها دستارهای بزرگ خربزه شکلی  است و معمولا با لباسی که می پوشند هماهنگ و همرنگ است .سیکها به زبان پنجابی صحبت می کنند زیرا محل پیدایش آنها منطقه پنجاب است که امروزه بین هند و پاکستان تقسیم شده است . خود واژه سیک نیز در زبان پنجابی به معنی شاگرد است . مردانشان پنج علامت مشخصه دارند که به "پنج ک" معروف است زیرا هر کدام از این علامات در زبان پنجابی با حرف ک شروع می شود  ۱- هرگز موهای خود را از قبیل موی سر و ریش نمی زنند .۲- شانه چوبی کوچکی لای موهایشان دارند . ۳-النگویی که معمولا از جنس آهن است به دست راست خود دارند. ۴- لباس زیر بلندی دارند که زنان و مردان هر دو زیر جامه های خود می پوشند ۵- خنجر کوچکی همراه خود دارند.  

آرم مذهبی سیکها نیز ترکیبی از دو خنجر که در زبان پنجابی کرپان نامیده می شوند در طرفین و یک شمشیر دو لبه در مرکز که به نام کهاندای نامیده میشود و بر روی دایره ای که نماد چاکرام (نوعی افزار جنگی ) است قرار گرفته است . این نماد خلاصه شده شعار سیکهاست : "دیگ و تیغ و فتح". دیگ همان توزیع غذای رایگان به صورت خیریه است و تیغ و فتح نیز نماد روحیه سلحشوری سیکهاست . در نظر من و بسیاری دیگر از بازدیدکنندگان ایرانی اینطور آمد که آرم پرچم ایران یعنی شعار الله  از این نماد الگو برداری شده است. به قول قدما : والله اعلم!  

f

f

f

f

f

 

0/700
send to friend
نظرات 5
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    اکرم یکشنبه 8 اسفند 1395
    خیلی جالب بود من خیلی در مورد مذهب سیک کنجکاو بودم خیلی خوب توضیح داده شده بود که به خیلی از سوالای من جواب میداد.
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    حسین حقانی یکشنبه 8 اسفند 1395
    با سلام و تشکر از اطلاعات با ارزش که با ما به اشتراک گذاشتید ، فکر می کنم نثر شما حالت گزارشی دارد و اگر کمی به تشریح صحنه ها ، افزودن حس و حال خودتان اضافه فرمائید غنای هنری بیشتری پیدا میکند با تشکر
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    اشکان دوشنبه 9 اسفند 1395
    ممنون خانم معصومی. اطلاعات جالبی است.
  • 0
    0
    پاسخ به این نظر
    رامین شنبه 14 اسفند 1395
    خیلی خوب بود به نظر من قشگ توضیح داده شده بود خیلی ممنون از خانوم معصومی عزیز
  • 1
    0
    پاسخ به این نظر
    خواهرت شنبه 3 تیر 1396
    موفق باشی
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST