لاک‌پشت پرنده برگزیدگان یازدهمین و دوازدهمین دوره خود را شناخت:
مراسم اهدای نشان‌های یازدهمین و دوازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده ۵ دی‌ماه در شهرکتاب مرکزی برگزار شد. در این مراسم به کتابهای تماشای پرندگان، جنگل‌های هیرکانی، نه مثل هر روز و آذر در زهره نشان نقره‌ای لاک‌پشت پرنده اهدا شد.
روز چهارشنبه ۵ دی‌ماه شهرکتاب مرکزی میزبان مراسم اهدای نشان‌های یازدهمین و دوازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده بود که با حضور اهالی ادبیات کودک و گروهی از مخاطبان برگزار شد.
در آغاز این رویداد، علی جعفرآبادی، قائم‌مقام مؤسسه شهرکتاب، ضمن خیرمقدم و خوش‌آمدگویی به مهمانان، مهمترین پیام داستان نمادین لاک‌پشت پرنده را کم‌گویی و به‌موقع سخن گفتن دانست و با اشاره به این موضوع تأکید کرد که از همین منظر، سخنان خود را کوتاه و مختصر بیان خواهد کرد.
وی در بخشی از سخنان خود به پیوند عاطفی انسان‌ها با دوران کودکی و کهن‌سالی پرداخت و بیان کرد: «گفته می‌شود انسان‌ها در دو مرحله از زندگی لطیف‌تر هستند و ارتباطشان با بن‌مایه اصیل زندگی محکم‌تر است: یکی دوران کودکی و نوجوانی و دیگری دوران کهن‌سالی. شاید به همین سبب است که بسیاری از ما به بهانه‌های گوناگون تلاش می‌کنیم خود را به کودکی نزدیک کنیم؛ با شاعرِ کودک بودن، نویسنده کودک شدن، یا حتی قصه‌گو و رفیقِ کودکان بودن. در این مسیر، می‌توانیم خودِ واقعی‌مان را نشان دهیم، بدون ترس از قضاوت یا طرد شدن.» وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که این رویداد برای همه شرکت‌کنندگان یادآور ارزش‌های کودکی باشد و افزود: «امیدوارم وقتی از اینجا می‌رویم، رقیق‌تر و لطیف‌تر شده باشیم.»
معاون توسعه شهرکتاب در پایان از جناب آقای سیدآبادی نماینده گروه داوری و همکارانشان و به‌ویژه سرکار خانم اژه‌ای مسئول بخش کودک و نوجوان مؤسسه شهرکتاب، بابت تلاش‌های بی‌وقفه‌شان در برگزاری این رویداد سپاسگزاری کرد و گفت: «شعله‌ای که امروز در اینجا افروخته شده، حاصل تلاش سالیان و چراغداری دلسوزان بسیاری است که امیدوارم در ادامه مسیر قدردان زحمات این عزیزان باشیم.»
در ادامه این مراسم شهرام شکوری از داوران لاک‌پشت پرنده با توضیح درباره‌ی به تعویق افتادن انتشار فهرست‌های لاک‌پشت پرنده گفت که از سال آینده این فهرست‌ها مرتب منتشر خواهند شد: «طبیعی است که وقتی فهرستی منتشر می‌شود وسواس زیادی در آن دخیل است و ممکن است بعضی کتاب‌ها در فهرست نباشند. اما به این معنا نیست که آن کتاب‌ها ارزش ندارند بلکه ما سعی کرده‌ایم بهترین‌ها را از این کتاب‌ها جدا کنیم و به شما معرفی کنیم.»
پس از او علی‌اصغر سیدآبادی از داوران لاک‌پشت پرنده در توضیح فهرست لاک‌پشت پرنده و نشان‌ها گفت اگرچه فهرست‌های لاک‌پشت پرنده اعلام نشده‌اند اما این گروه داوری در این مدت به‌طور مرتب جلساتش را تشکیل داده و کار را پیش برده است. او با اشاره به این‌که ادبیات محل توافق نیست و نمی‌توان با رأی‌گیری گفت کدام کتاب بهترین اثر است، درباره‌ی معیارهای لاک‌پشت پرنده گفت: «این فهرست سلیقه‌ی این جمع داوری است اما معیارهایی برای ما اهمیت دارند. علاوه بر ارزش‌های ادبی، زبان فارسی، تجربه‌های نو که در متن ارائه می‌شود و برایمان مهم است، به چند مورد دیگر هم توجه می‌کنیم که یکی از آن‌ها تبعیض است. اگر کتابی شاهکار هم باشد ولی تبعیض جنسیتی، قومیتی یا دینی داشته باشد آن را از فهرست کنار می‌گذاریم.»
داوران لاک‌پشت پرنده: توجه به ادبیات غیرداستانی و گرایش به ایران و طبیعت ایران را به فال نیک می‌گیریم
در بخش دیگری از مراسم، بیانیه‌ی گروه داوران لاک‌پشت پرنده به مناسبت یازدهمین و دوازدهمین دوره‌ی اهدای نشان‌ها خوانده شد. در این بیانیه به مسائل ادبیات کودک و نوجوان و عوامل اقتصادی اشاره شد که باعث شده‌اند کتاب از سبد هزینه‌ی بسیاری از خانوارهای ایرانی حذف شود: «متأسفانه افزایش هزینه‌های تولید، به‌ویژه گرانی کاغذ و هزینه‌های مربوط به چاپ به افزایش قیمت تمام‌شده‌ی کتاب کودک و نوجوان، مخصوصاً کتابهای چهاررنگ و ساخت‌وسازی کودکان انجامیده و با توجه به نابسامانی‌های اقتصادی و پایین آمدن قدرت خرید مردم، کتاب عملاً از سبد هزینه‌ی بسیاری از خانوارهای ایرانی حذف و به کالای لوکس تبدیل شده است. این اتفاق دسترسی به کتابهای تازه و باکیفیت را برای بسیاری از کودکان و نوجوانان ایرانی ناممکن یا دست‌کم دشوار کرده است. در چنین شرایطی گروه داوران لاک‌پشت پرنده ضمن ارج نهادن به فعالیت‌های داوطلبانه در سراسر ایران، امیدوار است در آستانه‌ی سال نو با اهدای مردمیِ کتاب به کتابخانه‌های عمومی در مناطق روستایی، حاشیه شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک دسترسی همه‌ی کودکان و نوجوانان ایرانی به کتابهای باکیفیت فراهم شود.»
در ادامه‌ی این بیانیه آمده است که گروه داوران لاک‌پشت پرنده در این دو سال طلیعه‌هایی از تحولی مثبت را در کتابهای کودک و نوجوان ایران شاهد بود: «به‌رغم این‌که در رمان و شعر اتفاق شگفت‌انگیزی به چشممان نیامده و گاهی به نظر می‌رسد که میان رمان‌ها و داستان‌ها و شعرها با زندگی کودکان و نوجوانان امروز ایران پیوند‌های استواری نمی‌توان یافت، اما توجه به ادبیات غیرداستانی با گرایش به ایران، محیط‌زیست و طبیعت ایران، شخصیت‌های تأثیرگذار ایرانی و تاریخ و آیین‌های ایران را به فال نیک می‌گیریم، به‌ویژه که این تحول با تلاش‌های تصویرگران، عکاسان و طراحان گرافیک ایرانی در خلق تصویرهایی واقع‌گرایانه از ایران برای کودکان و نوجوانان همراه شده و تجربه‌های تازه‌ای را پدید آورده که با استقبال کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها رو‌به‌رو شده است. امسال نخستین سالی است که تمام برگزیدگان ما آثار تألیفی و همه‌ی آن‌ها درباره‌ی ایران هستند. امیدواریم که در ماه‌ها و سال‌های آینده هیچ کودک و نوجوانی از حقوق خود، ازجمله حق دسترسی به کتاب خوب و باکیفیت محروم نشود و زندگی همه‌ی ایرانیان با سربلندی و شادی همراه باشد.»
قدردانی از پیشکسوتان با اهدای نشان‌های ویژه
گروه داوری لاک‌پشت پرنده هر سال برای قدردانی از تلاش‌های پیشکسوتان ادبیات کودک و نوجوان بخشی از مراسم را به «کتاب یاد» اختصاص می‌دهند. این بخش مخصوص کتاب‌هایی است که به‌رغم تأثیرگذاری و نوآوری چندان شناخته شده نیستند. در یازدهمین و دوازدهمین دوره‌ی اهدای نشان لاک‌پشت پرنده از کتابهای «انسان و کلمه» نوشته‌ی منوچهر کریم زاده با تصویرگری‌های هانیبال‌الخاص منتشر شده در سال ۱۳۶۳ در انتشارات سهروردی و کتاب «شعر کودکان و نوجوانان در ده قرن» به انتخاب آزاده مقدم منتشر شده در سال ۱۳۵۴در دانشگاه فردوسی مشهد یاد شد.
اهدای نشان‌های لاک‌پشت پرنده با نشان ویژه شروع شد. این نشان مخصوص پیشکسوتانی است که در ادبیات کودک تأثیرگذار بودند و هر سال داوران لاک‌پشت پرنده برای قدردانی از تلاش‌هایشان به آن‌ها نشان ویژه اهدا می‌کنند. در این بخش فرمهر منجزی و محمود برآبادی به‌عنوان نمایندگان لاک‌پشت پرنده و علی جعفرآبادی قائم‌مقام شهرکتاب برای اهدای جوایز دعوت شدند.
گروه داوری لاک‌پشت پرنده در یازدهمین دوره‌ی اهدای نشان‌ها، نشان ویژه را به ایران گرگین تقدیم کرد. در متن تقدیم این نشان خطاب به ایران گرگین آمده است: «از یاد نمی‌بریم که سال‌ها درباره‌ی ایران و اسطوره‌های ایران و شخصیت‌های برجسته‌ی ایران برای نوجوانان نوشته‌اید و به‌عنوان سرویراستار فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به گسترش دانش کمک کرده‌اید. ازاین‌رو، گروه داوران دوازدهمین دوره‌ی اهدای نشان لاک‌پشت پرنده و مجموعه‌ی برگزارکنندگان آن، جایگاه شما را به‌عنوان نویسنده‌ی ادبیات کودک در ایران ارج می‌نهند و با افتخار نشان ویژه‌ی لاک‌پشت پرنده را تقدیم‌تان می‌کنند. امید که هم‌چنان پایدار بمانید و حضورتان مایه‌ی دلگرمی همه‌ی کوشندگان این عرصه باشد.»
ایران گرگین سپس به جمع اهداکنندگان نشان‌ها پیوست. دومین نشان ویژه‌ی این مراسم در دوازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده به محمودرضا بهمن‌پور تعلق گرفت که البته او در مراسم حضور نداشت. در متن اهدای نشان بهمن‌پور آمده است: «از یاد نمی‌بریم اگر تصویرگری کتاب کودک ایران، هم‌چنان در میان نسل‌های جدید هنرمندانی شایسته دارد و در خاطرات نسل‌های گذشته نشانی دارد، به خاطر کوشش‌ها و نوآوری‌های بزرگانی چون شماست. فراموش نمی‌کنیم که شما بنیان‌گذار برخی از نهادها و رویدادهای مهم ازجمله بینال‌های بین‌المللی تصویرگران بودید و در ارتقای سطح کتاب کودک و نوجوان و انتقال تجربه‌ی نسل‌های گذشته مؤثر بودید و در روزگاری که حذف و طرد سکه‌ی رایج روزگار بود, یکی از کسانی بودید که زمینه‌ی گفت‌وگوی نسل‌های قدیم و جدید پدیدآورندگان کتاب کودک و نوجوان را فراهم کردید.»
چهار نشان نقره برای کتابهای تألیفی
آخرین بخش مراسم اهدای نشان‌های طلایی و نقره‌ای لاک‌پشت پرنده در یازدهمین و دوازدهمین دوره بود. در یازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده نشان نقره‌ای به کتاب جنگل‌های هیرکانی و پدیدآورنده آن اردوان زرندیان تعلق گرفت. داوران این نشان را به دلیل برخورد خلاقانه و هنرمندانه با محیط‌زیست و فراهم کردن فرصتی بینظیر برای آشنایی با جنگل‌های ایران و شکل دادن به احساس مسئولیت کودکان و نوجوانان ایرانی در برابر میراث ارزشمند طبیعی کشور به این نویسنده اهدا کردند. این کتاب را انتشارات نردبان منتشر کرده است.
همچنین دیگر نشان نقره‌ای یازدهمین دوره به پرویز بختیاری برای مجموعه کتاب سه‌جلدی «تماشای پرندگان» از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان اهدا شد. گروه داوری لاک‌پشت پرنده این نشان را به دلیل توجه به تنوع زیستی، اهمیت پرنده‌ها برای محیط‌زیست و تقویت احساس مسئولیت کودکان و نوجوانان ایرانی در برابر پرندگان ایرانی به بختیاری اهدا کردند.
در دوازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده نیز دو کتاب تألیفی نشان‌های نقره‌ای را از آن خود کردند. در این دوره فرهاد حسن‌زاده نویسنده و هاله قربانی تصویرگر کتاب «نه مثل هر روز» نشان نقره‌ای لاک‌پشت پرنده را به دلیل توجه زیبایی‌شناسانه به شهر و بهره‌گیری هنرمندانه از عناصر بصری شهر در شکل دادن به کتاب تصویری جذاب و هم‌نشینی خلاقانه‌ی متن و تصویر دریافت کردند. این کتاب در انتشارات کتاب چ منتشر شده است.
همچنین دیگر نشان نقره‌ای دوازدهمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده به کتاب «آذر در زهره» رسید. گروه داوری لاک‌پشت پرنده در این دوره به دلیل ارائه روایتی هنرمندانه از زندگی زنی کوشا، تأثیرگذار، دانشمند و درعین‌حال کمتر شناخته شده با تصویرهایی هنرمندانه، نشان نقره‌ای لاک‌پشت پرنده را به سودابه فرضی‌پور نویسنده و فریده شهبازی تصویرگر این کتاب اهدا کردند. این کتاب از مجموعه‌ی زنان و مردانی که ایران را ساختند در انتشارات شهرقلم منتشر شده است.
لاک‌پشت پرنده در یازدهمین و دوازدهمین دوره به هیچ اثری نشان طلایی اهدا نکرد.
مانند جشن‌های لاک‌پشت پرنده در سال‌های گذشته، این مراسم با امضای کتاب ادامه پیدا کرد. در این دوره کتابهای راه‌یافته به فهرست لاک‌پشت پرنده در سال ۱۴۰۱ با امتیازهای ۳،۴،۵،۶ لاک‌پشت در دسته‌بندی‌های موضوعی علمی، علوم انسانی، شعر، داستان و رمان و کتاب تصویری در میزهای جدا معرفی شدند تا مخاطبان بتوانند کتابهای مورد نظرشان را با امضای پدیدآورندگان تهیه کنند.
برچسب‌ها:شهرکتاب, لاک‌پشت پرنده, مؤسسه شهرکتاب
دیدگاهتان را بنویسید