برگزاری هشتصدوپنجمین شب بخارا در شهرکتاب بهار اصفهان:
بیست‌وهفتم دی‌ماه ۱۴۰۳ شهرکتاب بهار اصفهان میزبان هشتصدوپنجمین برنامه‌ی شب‌های بخارا با محوریت چهارباغ عباسی اصفهان و مرور خاطرات و پاسداشت ارزش‌های این محور تاریخی بود. در این آیین فرهنگی، معماران، نویسندگان و پژوهشگران، روایت‌هایی از گذشته و حال چهارباغ ارائه کردند و پرسشی مهم را پیش روی حضار نهادند: چه بر سر چهارباغ این نماد آئینی، فرهنگی و اجتماعی اصفهان آمده است؟
شب چهارباغ در اصفهان به ابتکار شهرکتاب بهار اصفهان و با همکاری علی دهباشی، در قالب مجموعه رویدادهای شب‌های بخارا برگزار شد. این برنامه، نگاهی جامع به تاریخ، فرهنگ و میراث اجتماعی چهارباغ عباسی داشت؛ خیابانی که زمانی نماد پویایی و آیین زندگی مردم اصفهان به‌شمار می‌رفت، اما امروز با چالش‌های متعددی روبه‌روست.
در این مراسم، مرتضی بخردی – معمار برجسته اصفهانی – ضمن اشاره به خاطرات کودکی و جوانی خود در چهارباغ، ابراز تأسف کرد که بخش‌هایی از این خیابان، هویت فرهنگی پیشین خود را از دست داده است و رونق قهوه‌خانه‌ها، پاتوق‌های فرهنگی، سینماها و شیرینی‌فروشی‌های منحصربه‌فرد قدیم، دیگر در آن کمتر مشاهده می‌شود. بخردی همچنین تأکید کرد: «چهارباغ همیشه جایگاه ویژه‌ای در دل مردم اصفهان داشته است و شایسته است که در مسیر توسعه، اصالت آن پاس داشته شود.
«علی خدایی»، نویسنده کتاب «آدم‌های چهارباغ»، در ادامه این برنامه با مروری بر سفرنامه‌نویسانی نظیر دیولافوا و جمالزاده، از زاویه‌ای تازه به فرهنگ و آیین‌های دیرینه این خیابان پرداخت. او توضیح داد: «چهارباغ در دوره من، جایی پر از انسان‌های شگفت‌انگیز بود. رفتن به این خیابان خود یک رسم بود؛ حتی نحوه لباس پوشیدن هم در حضور در چهارباغ نقش داشت». او همچنین به رونق سینما، آموزش منشی‌گری و تنوع شیرینی‌ها در این خیابان اشاره کرد و آن را نمادی از تحرک اجتماعی و فرهنگی در اصفهان دانست.
در ادامه «مهرداد خورسندی»، نویسنده کتاب «قصه مردمان چهارباغ»، با تمرکز بر پیشینه آب‌رسانی در این منطقه خاطرنشان کرد که اولین سازمان آب ایران در اصفهان تأسیس شد و نخستین انشعاب آب نیز در همین خیابان احداث شد. او گفت: «هر کسی می‌تواند قصه چهارباغ خودش را بنویسد» و بر گوناگونی روایت‌ها و خاطراتی تأکید کرد که پیرامون این خیابان شکل گرفته‌اند.
در ادامه، مستند «خرده‌روایت‌هایی از چهارباغ» اکران شد که با بازنمایی تاریخ و خاطرات ناگفته این خیابان، نشان می‌داد که چهارباغ چگونه فضایی فراتر از یک معبر ساده بوده و به‌عنوان کانون تعاملات فرهنگی و اجتماعی عمل می‌کرده است. این امر با اهدافی همچون «تقویت و نشر فرهنگ ملی و اعتلای فرهنگی» که مورد تأکید مراکزی نظیر شهرکتاب است، همخوانی دارد.
در پایان علی دهباشی، برگزارکننده شب‌های بخارا، بر لزوم ثبت و بازنویسی داستان چهارباغ تأکید کرد و گفت: «آن‌چه امروز از چهارباغ مشهود است، شاید تنها پوسته‌ای از گذشته‌ی پرافتخار آن باشد. وظیفه ماست که روایت این محور را زنده نگه داریم.» وی یادآور شد که این جلسات فرهنگی، مطابق با رویکردی است که مرکز فرهنگی شهرکتاب نیز بر آن پای می‌فشارد: ایجاد محفلی برای هم‌اندیشی اهل فرهنگ و تلاش برای نشر و پویایی میراث تاریخی و اجتماعی.
سخنرانان این شب بر میراثی مشترک تأکید داشتند که چهارباغ و مکان‌های مشابه در سراسر کشور، افزون بر جنبه‌های گردشگری، ارزش‌های مهمی از فرهنگ و زندگی جمعی را در خود جای داده‌اند. از قهوه‌خانه‌هایی که میدان گفت‌وگو و شاهنامه‌خوانی بودند تا سینماها و شیرینی‌فروشی‌هایی که هر یک جلوه‌ای از پیشنهادهای فرهنگی و اجتماعی زمان خود را عرضه می‌کردند .
پرسش پایانی این نشست این بود که چگونه می‌توان این ارزش‌های فرهنگی را پاس داشت و در عین حال، رشد و توسعه شهری را نیز پیش برد. شیوه‌هایی همچون برگزاری نشست‌های تخصصی، مستندسازی خاطرات و تعریف طرح‌های مرمتی و فرهنگی ازجمله اقداماتی است که می‌تواند به احیای نقش اصیل چهارباغ یاری رساند.
شب چهارباغ در اصفهان، با نگاهی به گذشته‌ی فراموش‌شده و بازتعریف جایگاه کنونی این خیابان، نشان داد که ضرورت توجه به هویت فرهنگی و اصالت اجتماعی چهارباغ همچنان امری حیاتی است. این خیابان، هرچند در هیاهوی زمان دستخوش تغییر شده، همچنان در ناخودآگاه جمعی شهروندان اصفهان و دوستداران تاریخ ایران، نماد یک دوره درخشان از حیات اجتماعی و فرهنگی است.
برچسب‌ها:چهارباغ, چهارباغ اصفهان, چهارباغ عباسی, شهرکتاب, شهرکتاب بهار
دیدگاهتان را بنویسید